- वि.सं २o८o पौष २२ आइतबार
राष्ट्रिय हरवाचरवा अधिकार मञ्चको राष्ट्रिय सम्मेलन जनकपुरधाममा हुने भएको छ। मञ्चका महासचिव लागेन्द्र सदाले आगामी फागुन १२ र १३ गते जनकपुरधामको रंगभूमि मैदान बाह्रबिघामा राष्ट्रिय सम्मेलनको आयोजना गर्ने गरी तयारीमा जुटेको जानकारी दिए।
यसअघि नयाँ नेतृत्व चयनका लागि गत असोज २७ देखि यही पुस २० गतेसम्म प्रदेशका आठवटै जिल्लामा सम्मेलन सम्पन्न गरेपछि फागुनमा राष्ट्रिय सम्मेलनका लागि तयारी सुरु गरिएको उनले बताए।
मञ्चले धनुषामा असोज २७, सप्तरीमा मंसिर २९, सिराहामा यही पुस १२, पर्सामा १५, बारामा १६, रौतहटमा १८, सर्लाहीमा १९ र महोत्तरीमा २० गते जिल्ला सम्मेलनको आयोजना गरी नयाँ नेतृत्व चयन गरिसकेको छ।
जिल्ला सम्मेलनअघि मुक्त हरवाचरवा बाहुल्य यहाँका ६० भन्दा बढी पालिकामा पालिकास्तरीय सम्मेलन सम्पन्न गरिएको मञ्चका अगुवा एवं धनुषा जिल्ला अध्यक्ष राजदेव मुखियाले जानकारी दिए।
‘पालिका तथा जिल्लामा सम्मेलन सम्पन्न भएपछि अब हामी राष्ट्रिय सम्मेलनमा जुटेका छौँ। जहाँ हजारौँ मुक्त हरवाचरवा तथा राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय विकास साझेदार संस्थाका प्रतिनिधि एवं पर्यवेक्षकको सहभागिता रहनेछ,’ उनले भने।
अभियानमा सहयोग गरिरहेको संस्था राष्ट्रिय दलित नेटवर्क (आरडिएन)का कार्यकारी निर्देशक हुकुमबहादुर सार्कीका अनुसार हरवाचरवाले यही संगठनको सहयोगमा हरवाचरवा समस्याबाट मुक्तिका लागि आन्दोलन गर्दै सरकारको ध्यानाकर्षण गराउँदै आएको थियो।
त्यही आधारमा सरकारले ०७९ साउन २ गते मुक्तिको घोषणा गरिसकेको छ। सरकारले हरवाचरवा प्रथालाई नेपालको संविधान तथा विद्यमान कानुन र मानव अधिकारसम्बन्धी विश्वव्यापी घोषणापत्रविपरीत भएको स्वीकार गर्दै उनीहरूको नाममा रहेको अनुचित ऋणको खारेजी, लगत संकलन, भूमि उपलब्ध गराउने, कसैले हरवाचरवा राखेको भेटिएमा कानुनी कारबाही गरिने उल्लेख गर्दै हरवाचरवा मुक्तिको घोषणा गरेको थियो।
तर, सरकारका नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा हरवाचरवा पुनर्स्थापनासम्बन्धी कुनै कार्यक्रम नल्याएको जनाउँदै संगठनको अगुवाइमा निरन्तर आन्दोलन भइरहेको छ।
यसैक्रममा गत वर्ष चैत २५ देखि २९ गतेसम्म राजविराज र वीरगन्जबाट जनकपुरसम्म एकसाथ अधिकार यात्रा गर्दै सरकारको ध्यानाकर्षण गराइएको थियो। त्यही दबाबमा मधेश प्रदेश सरकार र २५ भन्दा बढी स्थानीय पालिकाले हरवाचरवाको लगत संकलन तथा पुनर्स्थापनासम्बन्धी कार्यक्रम घोषणा गरेका थिए । सो घोषणा पनि सार्थक ढंगले अघि नबढेको मञ्चले जनाएको छ।
मुक्त गरिएका हरवाचरवाको लगत संकलन, प्रमाणीकरण गरी परिचयपत्र वितरण, कम्तीमा पाँच कट्ठा जमिन, शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी तथा सामाजिक सुरक्षासहित पुनर्स्थापनाको एकीकृत ‘प्याकेज’ घोषणा हुनुपनुपर्नेलगायतका माग मुक्त हरवाचरवाले गरिरहेका छन्।
सो कार्य गर्न प्रदेश सरकारले पुनर्स्थापनासम्बन्धी निर्देशिका तथा कार्ययोजना मन्त्रिपरिषबाट पारित गर्नुपर्ने उनीहरूको मागअनुसार आवश्यक प्रक्रिया सुरु गरिसकेको भनेर प्रदेश सरकारका मन्त्रीहरूले जानकारी दिए पनि आफूहरू विश्वस्त हुन नसकेको मञ्चकी महोत्तरी जिल्ला अध्यक्ष सावित्री सदाले बताइन्।
‘सरकारका मन्त्रीले आवश्यक प्रक्रिया सुरु भइसकेको भन्नुहुन्छ । तर, त्यसमा ठोस प्रगति नभएमा जनकपुरदेखि काठमाडौंकेन्द्रित आन्दोलन गर्ने योजनामा छौँ। त्यसको आधार तयार गर्न आगामी राष्ट्रिय सम्मेलन एक सशक्त माध्यम हुने हाम्रो विश्वास छ,’ उनकाे भनाइ छ ।
