शीतभण्डारमा राखेको किसानको आलु कुहियो

आलु रोप्ने वेलामा बिउ अभाव नहोस् भनेर कमल–२ का कृषक टंक कट्टेलले गत चैतमा साढे तीन सय बोरा आलु दमक–४ स्थित शान्ति कोल्डस्टोरमा भण्डारण गरेर राखेका थिए । प्रतिबोरा तीन सय ६५ रुपैयाँ शुल्क तिरेर शीतभण्डारमा आलु स्टोर गरे पनि निकाल्ने वेलामा सबै आलु कुहिएको रहेछ । चार बिघा खेतमा आलु लगाउन उनले कृषि विकास बैंकबाट ऋण लिएका थिए । त्यस्तै, कमल–१ का कृषक लोकबहादुर पाण्डेले १८ बोरा आलु सोही शीतभण्डारमा राखेका थिए । चैतदेखि असोज मसान्तसम्मका लागि राखेको आलु अहिले कुहिएको छ । ‘असोज अन्तिमदेखि आलु रोप्नुपर्ने हो । तर, पानी परेर खेत तयार गर्न सकेनौँ । बल्ल रोपौँ भनेको बिउ सबै कुहिएको रहेछ,’ उनले भने ।

पाण्डेका चारजना परिवार कृषि पेसामा नै निर्भर छन् । खेती गर्नका लागि उनले कृषि विकास बैंकबाट तीन लाख ऋण लिएका थिए । ‘पोहोर १० कट्ठामा आलु लगाएको थिएँ । राम्रो फलेकाले अब एक बिघामा लगाऊँ भन्नेमा थिएँ । तर, यस्तो भयो । ऋण तिर्न नसकेकाले अब घरमै बैंक आउने वेला भयो,’ पाण्डेले भने, ‘भारतमा किसानले आत्महत्या गरेको समाचार सुनेको थिएँ । किन गर्छन् भन्ने लागेको थियो । अब त हाम्रै अवस्था यस्तो भयो ।’

शान्ति कोल्डस्टोरमा झापा र मोरङका कृषकले आलु भण्डारण गरेर राखेका थिए । विभिन्न कृषक समूह, कृषि सहकारीले १० हजार सात सय ६० बोरा आलु राखेको शीतभण्डारका प्रबन्ध निर्देशक सन्तोष अधिकारीले जानकारी दिए । जसमध्ये करिब ४५ सय बोरा आलु कुहिएको उनले बताए । ‘लगातार आएको वर्षाले जमिन चिसो भयो । बाहिर र भित्रको तापक्रम नमिल्दा आलु बिग्रियो,’ उनले भने, ‘असोज अन्तिमसम्म आलु राख्नुपर्ने हो । हामीले फोन गरेर बोलाउँदा पनि कृषकले वर्षाले खेत तयार नभएको भन्दै लिन आएनन् ।’   

अधिकारीका अनुसार कृषकको आलुको शीतभण्डारले नै बिमा गरिदिएको छ । उनले भने, ‘कृषि समूहलाई बिमाका बारेमा जानकारी छ । दर्ता गर्ने समयभन्दा ढिला आएका ५०–६० बोरा आलुको बिमा छैन । बिमाले क्षतिपूर्ति दिनुपर्छ । बिमाको प्रक्रिया सुरु भएको छ ।’