तेस्रो भूमिमा दोस्रोपटक भेट्दै ओली–मोदी

• संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभामा सहभागी हुन गएको वेला गत ७ असोजमा न्युयोर्कमा भेट गरेका उनीहरूबिच यसपटक बिमस्टेक सम्मेलनमा सहभागी हुने क्रममा बैंककमा भेट हुँदै, शुक्रबार अपराह्न ४ बजेदेखि ४:२० सम्म वार्ता तय

प्रधानमन्त्री केपी ओली र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीबिच शुक्रबार अपराह्न थाइल्यान्डको राजधानी बैंककमा भेटवार्ता तय भएको छ । ओली पछिल्लोपटक प्रधानमन्त्री भएपछि भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीसँग हुन लागेको यो दोस्रो भेट हो । उनीहरूबिच पहिलो भेट अमेरिकाको न्युयोर्कमा भएको थियो । भारत भ्रमणमा जाने प्रधानमन्त्री ओलीको प्रयास भने नौ महिनासम्म सफल भएको छैन । 

थाइल्यान्डको औपचारिक भ्रमण र बहुपक्षीय प्राविधिक तथा आर्थिक सहयोगका लागि बंगालको खाडी प्रयास (बिमस्टेक)को छैटौँ शिखर सम्मेलनमा सहभागी हुन गएका प्रधानमन्त्री ओली र भारतीय समकक्षी मोदीबिच २० मिनेट वार्ता तय भएको छ । मोदी बस्ने म्यान्डेरियन ओरिन्टल होटेलमा दुई प्रधानमन्त्रीबिच प्रतिनिधिमण्डलस्तरीय औपचारिक वार्ता हुनेछ । 

परराष्ट्र मन्त्रालयको प्रोटोकल डिभिजनले तयार पारेको कार्यतालिकाअनुसार प्रधानमन्त्री ओली र मोदीबिच शुक्रबार अपराह्न ४ बजेदेखि ४:२० सम्म २० मिनेट प्रधानमन्त्रीसहित सातजना प्रतिनिधिमण्डलस्तरीय वार्ता हुनेछ । बिमस्टेक सम्मेलन सम्पन्न भइसकेपछि दुई प्रधानमन्त्रीबिच भेट हुन लागेको हो । 

यसअघि ओली–मोदीबिच गत ७ असोजमा न्युयोर्कमा भेट भएको थियो । त्यसवेला संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभामा सहभागी हुन जाने क्रममा उनीहरूबिच भेट भएको हो । यसपटक बिमस्टेक सम्मेलनमा सहभागी हुने क्रममा उनीहरूबिच भेटको चाँजोपाँजो मिलेको छ । 

वार्तामा नेपालबाट प्रधानमन्त्री ओलीबाहेक परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवा, प्रधानमन्त्रीका मुख्य सल्लाहकार विष्णुप्रसाद रिमाल, प्रधानमन्त्रीका अर्थ तथा विकास सल्लाहकार डा. युवराज खतिवडा, मुख्यसचिव एकनारायण अर्याल, परराष्ट्रसचिव अमृतबहादुर राई र परराष्ट्रका उपसचिव अम्बिका जोशी सहभागी हुनेछन् । औपचारिक वार्तामा थाइल्यान्डका लागि नेपाली राजदूत धनबहादुर ओलीलाई भने राखिएको छैन ।

भेटमा मोदीलाई प्रधानमन्त्री ओलीले यसअघि गरेको निमन्त्रणा र सगरमाथा संवादमा सहभागी हुन पठाएको निमन्त्रणाबारे ध्यानाकर्षण गराउनेछन् । यसबाहेक दुई देशबिच जलविद्युत् र ऊर्जा सहकार्य, सीमालगायतका विषयमा पनि छलफल गर्ने प्रधानमन्त्रीको तयारी छ । 

प्रधानमन्त्री ओलीले बिहीबार भुटानका प्रधानमन्त्री छिरिङ तोब्गे, श्रीलंकाकी प्रधानमन्त्री हरिणी अमरासुरिया, म्यानमारका सरकारप्रमुख वरिष्ठ जर्नेल मिन आङ ल्हियाङसँग बेग्लाबेग्लै भेटवार्ता गर्ने कार्यसूची छ । प्रधानमन्त्रीले भुटानी समकक्षी तोब्गेसँग भुटानी शरणार्थी समस्याबारे छलफल गर्नेछन् । तर, प्रधानमन्त्री ओलीले बिमस्टेक सदस्य मुलुक बंगलादेश सरकारका प्रमुख सल्लाहकार मोहम्मद युनुससँग भेटवार्ता गर्ने कार्यसूचीमा छैन । 

नेपाल–थाइल्यान्ड प्रधानमन्त्रीस्तरीय वार्ता र सम्झौता : थाइल्यान्डका प्रधानमन्त्री शिनावात्रालाई नेपाल भ्रमणको निमन्त्रणा 
प्रधानमन्त्री ओली र थाइल्यान्डका समकक्षी पे थोङथान सिनावात्राबिच बुधबार सरकारी भवनमा द्विपक्षीय औपचारिक वार्ता भएको छ । वार्तापछि सरकारी दुई र विभिन्न ६ क्षेत्रमा दुई देशबिच सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । 

संस्कृति र पर्यटनसम्बन्धी बेग्लाबेग्लै सम्झौतापत्रमा नेपालको तर्फबाट परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवाले हस्ताक्षर गरिन् । थाइल्यान्डका तर्फबाट संस्कृतिसम्बन्धी समझदारीपत्रमा संस्कृतिमन्त्री सुदावान वाङसुफाकिजकोसोल र पर्यटन सहयोगसम्बन्धी सम्झौतापत्रमा पर्यटन तथा खेलकुदमन्त्री सोरावाङ तिनथोङले हस्ताक्षर गरेको परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ । 

यसबाहेक विभिन्न ६ क्षेत्रमा सम्झौता भएको छ । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघले थाइल्यान्डको व्यापार बोर्ड र थाइल्यान्डको थाई चेम्बर अफ कमर्स एन्ड बोर्ड अफ ट्रेडबिच सहकार्यसम्बन्धी हस्ताक्षर भएको छ । समझदारीपत्रमा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद ढकाल र थाई चेम्बर अफ कमर्स एन्ड बोर्ड अफ ट्रेडका अध्यक्ष सानन अङगुबोल्कुलले हस्ताक्षर गरे । यसैगरी, नेपाल उद्योग परिसंघ र थाई उद्योग महासंघ, नेपाल चेम्बर अफ कमर्स र थाइल्यान्डको पर्यटन परिषद्बिच हस्ताक्षर भएको छ । काठमाडौं विश्वविद्यालय र सियाम विश्वविद्यालयबिच पनि सम्झौता भएको छ ।

सम्झौतापछि आयोजित संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री ओलीले नेपाल र थाइल्यान्डबिचको आपसी सम्बन्ध नयाँ उचाइमा पुगेको बताए । आफ्नो भ्रमणपछि दुई मुलुकबिच संस्कृति, पर्यटन, शिक्षा र ऊर्जालगायतका क्षेत्रमा सहकार्य अभिवृद्धि हुने प्रधानमन्त्रीको विश्वास थियो । 

प्रधानमन्त्रीस्तरीय वार्तामा दुई देशबिच ६५ वर्षदेखि रहेको कूटनीतिक सम्बन्ध र जनस्तरको सम्बन्धलाई अझ विस्तार गर्ने विषयमा छलफल भएको छ । नेपालमा होटेल व्यवसाय तथा हवाई सेवाजस्ता पर्यटन क्षेत्रमा थाइल्यान्डको लगानी र व्यापारले आगामी दिनमा प्राथमिकता पाउने प्रधानमन्त्रीको विश्वास थियो । 

‘नेपाल र थाइल्यान्डबिच कृषि, व्यापार, पर्यटन, संस्कृतिको गहिरो सम्बन्ध कायम रहेको छ । नेपाल र थाइल्यान्डबिचमा व्यापार र पर्यटनको सम्बन्ध राम्रो छ । अब हामी अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दाका साथै जलवायु परिवर्तनबारे हातेमालो गरेर काम गर्नेछौँ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने । उनले थाइल्यान्डका प्रधानमन्त्री शिनावात्रालाई नेपाल भ्रमणको निमन्त्रणा दिएका छन् । 

थाइल्यान्डकी प्रधानमन्त्री सिनावात्राले कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना भएदेखि नेपालका प्रधानमन्त्रीको थाइल्यान्डको पहिलो औपचारिक भ्रमण भएकोलाई ऐतिहासिक भन्दै नेपालको व्यापार, पर्यटन, जलविद्युत्का क्षेत्रमा सहकार्यबारे छलफल भएको बताइन् । ‘नेपालको विशाल जलस्रोतलाई प्रभावकारी रूपमा व्यवस्थापन गर्ने क्षमताबारेमा कुराकानी भएको छ । यसले देशको आर्थिक वृद्धिमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्‍याउँछ,’ सिनावात्राले भनिन् । हाल दुई देशको व्यापार चार करोड अमेरिकी डलर मात्र रहेको भन्दै व्यापार बढाउनुपर्नेमा जोड दिइन् । उनले थाई व्यवसायीहरूलाई नेपालमा लगानी गर्न प्रोत्साहितसमेत गरेकी छन् । 

उनले थाई एयरलाइन्सको उडानलाई बैंककबाट काठमाडौं हुँदै भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पनि विस्तार गर्न सकिने उल्लेख गरिन् । यसबारे दुई प्रधानमन्त्रीबिच छलदफल भएको थियो । उनले आध्यात्मिक र चिकित्सा पर्यटन वा संयुक्त पर्यटन अभियानमा सहकार्य गर्ने, नेपालको सेवा क्षेत्र र पर्यटन उद्योगमा होटेल, अस्पताल र एयरलाइन्स व्यवसायमा थाई निजी क्षेत्रको सहभागिताबारे छलफल भएको पनि बताइन् । 

त्यसैबिच प्रधानमन्त्री ओलीले बुधबार साँझ थाइल्यान्डका नरेश महा वजिरालोङकोर्नसँग शिष्टाचारर भेट गरेका छन् । 

प्रधानमन्त्री ओलीले बिहीबार थाइल्यान्डका प्रतिष्ठित व्यवासायीहरूसँग अन्तक्र्रिया गर्ने कार्यक्रम छ । एसियन इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजीमा आयोजित कार्यक्रमलाई उनले सम्बोधन गर्ने तथा नेपालका तर्फबाट एक लाख डलर सहयोग गर्ने कार्यक्रम छ । उनी बिहीबार साँझ बिमस्टेक शिखर सम्मेलनका नेताहरूलाई थाई प्रधानमन्त्रीद्वारा आयोजित औपचारिक रात्रिभोजमा सहभागी हुनेछन् । त्यसअघि उनले भुटान, म्यानमार र श्रीलंकाका सरकारप्रमुखहरूसँग भेटवार्ता गर्नेछन् । 

शुक्रबार बिमस्टेक शिखर सम्मेलन
शुक्रबार बिमेस्टकको छैटौँ शिखर सम्मेलन हुँदै छ । प्रधानमन्त्री ओलीसहित शीर्ष नेताहरूले शुक्रबार नै सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम छ । बिमस्टेक नेताहरूबिच बिहीबार मेरिटाइम ट्रान्सपोर्ट कोअपरेसन अग्रिमेन्टमा हस्ताक्षर छ । बिमस्टेक सचिवालयका अनुसार सम्मेलनले घोषणापत्र अनुमोदन गर्ने नियमित कार्यबाहेक महत्वपूर्ण सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नेछ र सहमति अनुमोदन गर्नेछ । बिमस्टेक बैंकक भिजन २०३० अनुमोदन, बिमस्टेक संयन्त्रहरूका लागि कार्यविधि नियमहरूको अनुमोदन, बिमस्टेकको भविष्यका लागि प्रबुद्ध व्यक्ति समूह (इपिजी)को प्रतिवेदन अनुमोदन हुनेछ । यसैगरी, बिमस्टेक र हिन्द महासागर रिम संघबिच समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर तथा संयुक्त राष्ट्रसंघको लागुऔषध तथा अपराध कार्यालयसँग सम्झौता गर्ने पनि बिमस्टेक सम्मेलनको कार्यसूची छ ।