- वि.सं २o८१ चैत २० बुधबार
नेपाली प्रशिक्षक तुलसी गुरुङले मंगलबार नवौँ डान प्राप्त गरेका छन् । नेपालको तेक्वान्दो इतिहासमा नवौँ डान परीक्षा उत्तीर्ण गर्ने गुरुङ पहिलो हुन् । तेक्वान्दो खेलमा सबैभन्दा माथिल्लो डान नै नवौँ मानिन्छ । गुरुङले गत डिसेम्बरमा विश्व तेक्वान्दो महासंघको केन्द्रीय कार्यालय दक्षिण कोरियाको सिउलमा प्रयोगात्मक र लिखित परीक्षा दिएका थिए । महासंघले नवौँ डानको नतिजा मंगलबार सार्वजनिक गरेको हो । यस नतिजासँगै गुरुङ नवौँ डान लिने पहिलो नेपाली बनेका हुन् । आगामी जुनमा दक्षिण कोरियामै उनलाई दीक्षित गरिने महासंघले जनाएको छ ।
गैरआवासीय नेपाली इन्द्र गुरुङ र दिवाकर महर्जनले आठौँ डान लिएका छन् । इन्द्रले हङकङ र दिवाकरले अमेरिकाको पासपोर्ट बोकेका छन् । नेपालीमध्ये कसैले पनि आठौँ डान लिएका छैनन् । नेपालमा सातौँ डान प्राप्त गर्नेमा ईश्वरमान बज्राचार्य, नवीनकुमार श्रेष्ठ, नोर्बु लामा, रवीन्द्र मल्ल, ध्रुवबहादुर गुरुड, विकासप्रसाद लिम्बू र नन्दु राई हुन् ।
नवौँ डान प्राप्त गरेपछि गुरुङले निरन्तर मिहिनेतको फल भएको बताएका छन् । ‘यो सबै तेक्वान्दो खेलप्रतिको लगावको प्रतिफल हो,’ उनले सोसल मिडियामा भनेका छन्, ‘१७ वर्षको उमेरदेखि तेक्वान्दोमा निरन्तर सक्रियताको फल पनि हो ।’ उनले नवौँ डानको परीक्षामा सफलता हात पार्न सोचेभन्दा कठिन भएको बताए । ‘नवौँ डान परीक्षा पास गर्न निकै चुनौतीपूर्ण रह्यो,’ गुरुङले भने । ६३ वर्षका गुरुङ अहिले हङकङमा बसोवास गर्छन् । उनी हङकङ तेक्वान्दोका प्रमुख प्रशिक्षकसमेत रहिसकेका छन् ।
ओलम्पियन दीपक विष्टले नेपालीले हालसम्म सात डानभन्दा माथि प्राप्त गर्न नसकेको बताए । उनका अनुसार सात डान प्राप्तपछि आठ डानका लागि सात वर्ष प्रतीक्षा गर्नुपर्छ । नौ डानको परीक्षा दिन कम्तीमा सक्रिय रूपमा आठ वर्ष तेक्वान्दोमै हुनुपर्ने विष्टले बताए । ‘यो उपाधि प्राप्त गर्नु अत्यन्तै कठिन छ, उहाँ (गुरुङ)को सफलताले समग्रमा नेपाली तेक्वान्दोलाई नै गौरव बनाएको छ,’ विष्टले भने, ‘यो उपाधि प्राप्त गर्ने व्यक्तिलाई सम्मानजनक रूपमा ग्रान्डमास्टरका नामले सम्बोधन गरिन्छ ।’
यसैगरी, नेप्लिज तेक्वान्दो एकेडमीका अध्यक्ष अशोक खड्काले गुरुङबाहेक अन्य नेपालीले नौ डान प्राप्त नगरेको बताए । ‘यो उपाधि प्राप्त गर्न ४०–४५ वर्ष निरन्तर तेक्वान्दोमै क्रियाशील रहेर शारीरिक रूपमा तन्दुरुस्त हुनैपर्छ’ खड्काले भने, ‘संसारमै यो उपाधि निकै दुर्लभ मानिन्छ, यो उपाधि प्राप्त गर्न निकै कठिन छ, यसका लागि समर्पण चाहिन्छ ।’
दोस्रो राष्ट्रिय खेलकुदका स्वर्ण विजेता गुरुङ
मंगलबार मात्रै नवौँ डान हात पारेका गुरुङले पोखरामा भएको दोस्रो राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा सहभागिता जनाएका थिए । ०४० सालमा भएको दोस्रो राष्ट्रिय खेलमा उनले मार्सल आर्टसतर्फ स्वर्ण पदकसहित उत्कृष्ट फाइटरको उपाधि जितेका थिए । उनले त्यतिवेला कराँतेका चर्चित खेलाडी मोहन राईलाई गुरुङले क्वार्टरफाइनलमा सनसनी रूपमा हराएका थिए । सन् १९८२ र १९८३ मा उनले हङकङ ओपन ब्ल्याक बेल्ट प्रतियोगितामा स्वर्ण जितेका थिए ।
सन् १९८३ मा उनले हङकङको प्रतिनिधित्व गर्दै डेनमार्कको कोपनहेगनमा आयोजित विश्व तेक्वान्दो च्याम्पियनसिप मा सहभागिता जनाएका थिए । सन् २००१ मा उनकै सक्रियतामा हङकङ नेप्लिज तेक्वान्दो महासंघ गठन भएको थियो । त्यसयता उनी हङकङमै खेलाडीहरूलाई प्रशिक्षण दिन व्यस्त रहे । उनको प्रशिक्षणमा अहिलेसम्म हङकङमा दुई हजारजना खेलाडीले ब्ल्याक बेल्ट लिइसकेका छन् ।
