गलत शब्दावली हो ‘गैरकानुनी आप्रवासी’

विभिन्न अध्ययनले उच्च आप्रवासनले अपराध निम्त्याउने नभई आप्रवासीले रैथाने नागरिकभन्दा कम अपराध गर्ने तथ्य देखाएका छन् 

यही २९ जनवरीमा ट्रम्प प्रशासनको पहिलो ह्वाइट हाउस प्रेस ब्रिफिङमा प्रेस सचिव करोलिन लेभिटले अध्यागमन एवं भन्सार प्रवर्तन (आइस) द्वारा पक्राउ गरिएका सबै आप्रवासी अपराधी हुन् भन्ने दाबी गरिन् । उनका अनुसार तिनले देशका कानुन मिचेका छन् । उनले अघिल्लो प्रशासनको दृष्टिकोण उल्ट्याउँदै गैरकानुनी रूपमा देशमा बस्ने जोकोही पनि अपराधी भएको बताइन् । यो दाबी डोनाल्ड ट्रम्पले चलाएको अमेरिकालाई पुनः महान् बनाऔँ (मागा) अभियान मिडियामा भाइरल बन्यो, तर यो तथ्यगत रूपमा गलत र भ्रामक छ । अमेरिकी कानुनअनुसार विनाकागजात बस्नु नागरिक मुद्दा हो, अपराध होइन ।

लेभिटको यो जवाफ अमेरिकालाई पुनः महान् बनाऔँ समर्थक मिडियाका लागि खुसीको विषय बन्यो । यो अभिव्यक्ति पुरातनपन्थी मिडियामा भाइरल बन्यो । डेली वायरका रिपोर्टरले आगोको इमोजी बनाए, हेरिटेज फाउन्डेसनले बुल्सआई (निसानाको मध्यभागमा तीर लागेको) इमोजी र रिपब्लिकन स्टडी कमिटीले गज्जबको धारणा भन्ने अर्थ दिने माइक ड्रप इमोजी प्रयोग गरेका थिए । तर, यो ह्वाइट हाउसको जवाफ पूर्ण रूपमा गलत, तथ्यगत रूपमा असत्य र एउटा निर्लज्ज झुट थियो । ट्रम्प प्रशासनको नजरमा जोकोही व्यक्ति पनि विनाकागजात यो देशमा छन् भने ती सबै ‘गैरकानुनी आप्रवासी’ हुन् अर्थात् अपराधी हुन् । यो दक्षिणपन्थीले फैलाउने लोकप्रिय भ्रम हो, जसको तुरुन्तै खण्डन गरिनुपर्छ ।

पहिलो, कुनै पनि व्यक्ति गैरकानुनी हुँदैन । नोबेल पुरस्कार विजेता तथा हिटलरको यातना शिविरमा कैदी रहेका एली विजेलले भनेझैँ कुनै पनि मानिस अवैध हुँदैन । यो आफैँमा एउटा विरोधाभास हो । व्यक्ति सुन्दर वा कम सुन्दर हुन सक्छन्, उनीहरू न्यायपूर्ण वा अन्यायपूर्ण हुन सक्छन्, तर गैरकानुनी हुन सक्दैनन् । कसरी कुनै व्यक्ति गैरकानुनी हुन सक्छ ? कुनै कार्य गैरकानुनी हुन सक्छ, तर व्यक्ति गैरकानुनी हुँदैन । दोस्रो, आप्रवासनविरोधी दक्षिणपन्थीले भाषा मात्र नभई कानुनलाई पनि गलत रूपमा प्रस्तुत गरेका छन् । अमेरिकी अपराध संहिताअनुसार अमेरिकामा आप्रवासन कानुन उल्लंघन गरी उपस्थित हुनु आफैँमा अपराध होइन । किनभने, अमेरिकी अपराध संहिताअनुसार अमेरिकामा गैरकानुनी रूपमा प्रवेश गर्नु अपराध नभई एउटा सामान्य दुराचार मात्र हो, जुन फौजदारी नभई देवानी दण्डअन्तर्गत पर्छ । र, दोस्रोपटक अमेरिकामा पुनः प्रवेश गर्‍यो भने सो व्यक्तिलाई चाहिँ अपराधी मानिन्छ र फौजदारी दण्डअन्तर्गत सजाय गरिन्छ ।

त्यसैगरी अमेरिकामा कागजातविना रहेका झन्डै आधा आप्रवासी गैरकानुनी रूपमा प्रवेश गरेका होइनन् । ती अध्ययन, भ्रमण वा श्रम भिसामा कानुनी रूपमा प्रवेश गरेका थिए । तर, विभिन्न कारणले भिसा सकिएपछि देश नछाडेका मात्र हुन् । असहज सत्य के छ भने कागजातविना अमेरिका बस्नु आफैँमा कुनै अपराध होइन । ती मानिस ‘गैरकानुनी’ होइनन् र यसलाई सर्वोच्च अदालतले नै प्रमाणित गरिसकेको छ । सन् २०१२ मा एरिजोनाविरुद्ध अमेरिकाको मुद्दामा सर्वोच्च अदालतका आठ न्यायाधिशको बेन्चले ५–३ को निर्णय दिँदै ‘सामान्य रूपमा निष्कासनयोग्य विदेशी नागरिक अमेरिका बसोवास गर्नु आफैँमा अपराध होइन’ भनेको छ । तेस्रो, आप्रवासनविरोधी दक्षिणपन्थी आप्रवासीलाई विशेषतः कागजात नभएका व्यक्तिलाई अपराधसँग जोड्न खोज्छन् । तर, यसको कुनै बलियो प्रमाण छैन ।

के तपाईंलाई फेब्रुअरीमा ट्रम्प प्रशासनले ‘ग्वान्टानामो खाडीमा सबैभन्दा बदमास आप्रवासी अपराधी राखिनेछ’ भनेर दाबी गरेको याद छ ? जब गृहमन्त्री क्रिस्टी नोएमले ‘अपराधी विदेशी हत्यारा, बलात्कारी, बाल उत्पीडक र गिरोह चलाउने’लाई ग्वान्टानामो पठाइँदै छ भनेका थिए । जबकि तीमध्ये झन्डै एकतिहाइ व्यक्ति कुनै पनि आपराधिक गतिविधिमा संलग्न भएको अभिलेख थिएन । मार्चमा ट्रम्प प्रशासनले लगभग तीन सय आप्रवासीलाई एल साल्भाडोर पठायो र यी आप्रवासीलाई ‘जघन्य अपराध’ गर्ने ‘अवैध विदेशी आतंककारी’ र ‘खराब मानिस’ हुन् भन्ने दाबी गरियो । पछि अदालतमा आइस अधिकारीले नै तीमध्ये धेरैको कुनै आपराधिक गतिविधि दर्ज नभएको स्विकारेका थिए । विभिन्न रिपोर्टअनुसार आपराधिक अभिलेख नभई शरीरमा ट्याटु भएका आधारमा मात्र उनीहरूलाई तारो बनाइएको थियो । सोमबार ट्रम्प प्रशासनले अदालतमा कानुनी रूपमा अमेरिका बस्ने अधिकार भएका मेरिल्यान्ड निवासी एक व्यक्तिलाई ‘प्रशासनिक गल्ती’का कारण एल साल्भाडोर पठाइएको स्विकार्‍यो ।

नश्लभेदी प्रशासन, झुट बोल्ने प्रेस सचिव र आइस एजेन्टले वास्तविक अपराधी पहिचान गर्न सकेका छैनन् । मागा समर्थकले आप्रवासीले गरेको अपराधका विषयमा जतिसुकै हल्ला फैलाए पनि विभिन्न अध्ययनले उच्च आप्रवासनले उच्च अपराध दर निम्त्याउँदैन, बरु आप्रवासीले स्वदेशी नागरिकभन्दा कम अपराध गर्छन् भन्ने देखाएका छन् । ‘तथ्यांकअनुसार’ आप्रवासन विज्ञ आरोन राइकलिन–मेल्निकले ‘तपाईं स्वदेशी नागरिकले भरिएको सहरका तुलनामा औसत आप्रवासीले भरिएको सहरमा सुरक्षित हुनुहुन्छ’ भनेका थिए । त्यसो भए किन उदारवादी विशेषतः निर्वाचित डेमोक्य्राट यो कुरालाई स्पष्ट रूपमा भन्न सक्दैनन् ? बारम्बार किन उच्च स्वरमा दोहोर्‍याउन सक्दैनन् ? किन उनीहरू भाषा र कानुनलाई विकृत पार्न खोज्ने दक्षिणपन्थीविरुद्ध उभिन सक्दैनन् ? 

अब उदारवादी र डेमोक्य्राटले खुलेर तथ्य तपाईंको भावनासँग मेल खाओस् वा नखाओस् साँचो यही हो भनेर तथ्यका पक्षमा उभिने समय आइसकेको छ । कुनै पनि व्यक्ति ‘गैरकानुनी आप्रवासी’ होइन । कागजात नभएका आप्रवासी स्वतः अपराधी होइनन् र उच्च आप्रवासनले उच्च अपराध निम्त्याउँदैन ।

(हसन पत्रकार, प्रसारक र लेखक हुन्) 
द गार्डियनबाट