- वि.सं २o८१ मङ्सिर १३ बिहीबार
जाडोयाम सुरु भएसँगै काठमाडौं उपत्यका वायु प्रदूषणको चपेटामा पर्न थालेको छ । प्रदूषणका कारण काठमाडौं उपत्यकाका तीन जिल्लाको हावा मानव स्वास्थ्यका लागि हानिकारक बनेको छ ।
केही दिनदेखि मानव स्वास्थ्यलाई हानि गर्ने स्तरमा प्रदूषणको तह बढिरहेको वातावरण विभाग वायु प्रदूषण अनुगमन कार्यालयले जनाएको छ । कार्यालयको एयर क्वालिटी इन्डेक्सअनुसार पछिल्ला दिनहरूमा उपत्यकामा प्रदूषण दर बढ्दो छ । वायु प्रदूषणसम्बन्धी गुणस्तरविद् डा. भूपेन्द्र दासका अनुसार बुधबार साँझ ६ बजे उपत्यका विश्वका पाँचौँ प्रदूषित सहरभित्र परेको छ । पहिलो स्थानमा बोस्निया हर्जगोभिनाको साराजेभो, दोस्रो कार्जस्थान अस्टाना, तेस्रोमा पाकिस्तानको लाहोर, चौथोमा भारतको नयाँदिल्ली र पाँचौँ नेपालको काठमाडौं थियो । त्यसको केहीबेर ६ः१५ मै काठमाडौं विश्वमा प्रदूषित सहरमध्ये चौथो स्थानमा परेको थियो ।
एयर क्वालिटी इन्डेक्स ५० भन्दामाथि पुगेमा खराब र अस्वस्थ मानिन्छ । एयर क्वालिटी इन्डेक्स सयभन्दा माथिलाई निकै जोखिमयुक्त मानिन्छ । तर, बुधबार साँझ उपत्यकाको एयर क्वालिटी इन्डेक्स १५९ मा पुगेको थियो । गुणस्तरविद् डा. भूपेन्द्र दासले बिहान–बेलुकी बाहिर निस्कँदा निकै ख्याल गर्नुपर्ने अवस्था आएको बताए । ‘बुधबार बिहान र बेलुकीको हावा निकै अवस्थकर थियो, यस्तो अवस्थामा मर्निङ वाक गर्न निकै ध्यान दिनुपर्छ,’ दासले भने, ‘बाहिर हिँड्दा निकै ख्याल गर्नुपर्छ । आगो तथा धुवाँ आउने चिज बाल्नु हुँदैन ।’ उनले प्रदूषण निम्त्याउने क्रियाकलापमा निकै ध्यान दिनुपर्ने बताए ।
यसकारण बढ्यो प्रदूषण
उपत्यकामा प्रदूषण निम्त्याउने थुप्रै तत्व छन् । मुख्यतः ढल बिछ्याउन, फुटपाथमा टायल बिछ्याउन खनेर असरल्ल छाडिएकाले पनि धुलो घटिहाल्ने अवस्था छैन । बढ्दो वायु प्रदूषणले मानव शरीरमा गम्भीर असर पारिरहेको चिकित्सकले बताउँदै आएका छन् । प्रदूषण बढेको समयमा घरबाट सकेसम्म ननिस्कने वा मास्क लगाएर मात्रै निस्कन चिकित्सकहरूको सुझाव छ । जानकारहरूका अनुसार सामान्यतया हावामा ७८ प्रतिशत नाइट्रोजन र २१ प्रतिशत अक्सिजन हुनुपर्छ । तर, योभन्दा बढी भयो भने स्वास्थ्यका लागि डरलाग्दो मानिन्छ ।
