समाचार प्रिन्ट संस्करण

तेस्रो देशका नागरिकलाई काँकडभिट्टाबाट  नेपाल प्रवेशमा भारतको अवरोध

चार वर्षदेखि भुटानबाहेक तेस्रो देशका नागरिकले आवतजावत गर्न पाएननन्

पूर्वी नाका भएर नेपाल आउने तेस्रो देशका नागरिकलाई भारतले चार वर्षअघि लगाएको रोक अझै कायम छ । भुटानबाहेकका देशका नागरिकलाई पूर्वी नाका काँकडभिट्टा भएर नेपाल प्रवेशमा भारतले रोक लगाउँदै आएको हो । चैत ०७६ मा कोरोना महामारीका कारण नाका बन्द भएसँगै रोकिएको आवतजावत भारतले अझै खोलेको छैन । अर्थात् पूर्वी नाका औपचारिक रूपमा खुल्न सकेको छैन । भारतले अहिले नेपाल प्रवेश गर्ने भुटानी नागरिक र भारत आउन भिसा आवश्यक नपर्ने तेस्रो देशका नागरिक (एनआरआई)लाई मात्र नेपालतर्फ पठाइरहेको अध्यागमन कार्यालय काँकडभिट्टाका प्रमुख रेवन्त भट्टराईले जानकारी दिए । 

कोरोना महामारी सुरु भएसँगै तेस्रो देशका नागरिक आवतजावतमा भारतले रोक लगाएको हो । ‘भारतको रानीगन्जमा रहेको चेकपोस्टले एक्जिट गर्नुपर्छ । उसले नेपालतर्फ आउने तेस्रो देशका नागरिकलाई यता पठाउँदै पठाउँदैन । नेपालको भिसा भए पनि उसले यो नाकाबाट नेपालतर्फ पठाउँदैन,’ उनले भने, ‘भारतको भिसा भएका तेस्रो देशका नागरिकलाई हामीले नेपालबाट पठायो भने पनि उता (भारत)बाट फिर्ता पठाउँछ । तेस्रो देशका नागरिक आवतजावतमा भारतको अवरोध छ ।’

विगतमा यो नाका भएर वार्षिक नौ हजारभन्दा बढी तेस्रो देशका पर्यटक नेपाल भित्रने गरेका थिए । तर, अहिले भुटान र भारतमा भिसा नलाग्ने नागरिक गरी वार्षिक तीन हजारहाराहारी मात्र नेपाल प्रवेश गर्ने गरेको भट्टराईले जानकारी दिए । ‘यहाँबाट विगतमा सबैभन्दा धेरै बंगलादेशी नागरिक आवतजावत गर्थे । यहाँबाट करिब ४५ किलोमिटर दूरी मात्र भएकाले तेस्रो देश जान र पर्यटनका लागि बंगलादेशी नागरिक आउँथे । त्यसपछि भुटानी नागरिक थिए,’ उनले भने, ‘भारत गुम्न आएका अन्य देशका नागरिक नेपालतर्फ आउने र नेपाल आएका अन्य देशका नागरिक भारततर्फ जाने गरेका थिए । अहिले यो ठप्प छ ।’ 

यसरी तेस्रो देशका नागरिक नेपाल प्रवेश रोकिनुको औपचारिक कारण भने अझै भारतले नदिएको उनले बताए । नाकामा तेस्रो देशका नागरिकमाथि भएको अवरोध खुला गर्नका लागि दुई वर्षदेखि पहल गरिरहेको अध्यागमन प्रमुख भट्टराईको भनाइ छ । ‘प्रमुख जिल्ला अधिकारीज्यूले भारततर्फको काउन्टरपार्टसँगको छलफलमा पनि कुरा राखिरहनुभएको छ । तर, यताबाट औपचारिक रूपमा यस्तो भएको हो भन्ने जानकारी आएको छैन,’ उनले भने, ‘मन्त्रालय, विभागमा पनि जानकारी गराएका छौँ । हामीले निरन्तर पहल गरेका छौँ । तर, प्रतिफल आएको छैन ।’

मेची भन्सारबाट तेस्रो देशका नागरिक आवतजावत बन्द हुँदा यहाँको पर्यटन व्यवसायमा प्रत्यक्ष असर परेको मेची भन्सार कार्यालय काँकडभिट्टाका प्रमुख रामप्रसाद रेग्मीले बताए । ‘तेस्रो देशका नागरिक आउन पाउने हो भने यहाँको पर्यटन, होटेल व्यवसाय फस्टाउँछ । पूर्वको पर्यटकीय स्थल धेरै यही क्षेत्रमा छन् । दार्जिलिङ, सिक्कम आएका मान्छेहरू नेपाल आउने र नेपाल आएका पर्यटक त्यता जान सक्थे,’ उनले भने, ‘तर, अहिले अहिले तेस्रो देशका नागरिकको आवतजावत बन्द हुँदा पर्यटन, होटेल व्यवसायमा ठूलो प्रभाव परेको छ ।’

तेस्रो देशका नागरिकलाई आवतजावतमा भारतले अवरोध गर्दा यसको असर पर्यटन र होटेल व्यवसायमा देखिएको ट्राभल्स संघ झापाका अध्यक्ष नेत्र कार्कीले बताए । काँकडभिट्टाका कतिपय होटेल बन्द भएको उनको भनाइ छ । ‘नाकामा तेस्रो देशका नागरिकलाई अवरोध भएको कुरा नेपाल सरकारले सूचना गर्दैन । पर्यटकहरू पानीट्यांकी पुगेर फर्कन्छन्,’ उनले भने, ‘यो अवस्थाले पर्यटन र होटेल व्यवसाय डामाडोल छ । सरकारको ध्यानकर्षण गराएका छौँ । कसैले सुन्नेवाला छैन ।’

 नेपालबाट भारत जानसमेत कडाइ
भारतले तेस्रो देशका नागरिकलाई आवतजावत रोकेको मात्र छैन । भारततर्फ जाने नेपाली नागरिकलाई समेत कडाइ गरेको छ । कोरोना महामारीअघिसम्म भारत जान नेपालीलाई र नेपाल आउन भारतीयलाई केही कागजात आवश्यकता पर्दैन थियो । तर, अहिले नेपालबाट भारत जाने र भारतबाट नेपाल आउनेलाई अनिवार्य परिचयपत्र देखाउनुपर्ने अवस्था छ । ‘विगतमा केही पर्दैन थियो । कोरोनापछि परिचयपत्र अनिवार्य गरियो । केही महिनापहिलासम्म मोबाइलमा र फोटोकपी देखाउँदा हुन्थ्यो । अहिले सक्कल नै देखाउनुपर्ने अवस्था छ,’ कार्कीले भने, ‘झन्झटिलो चेकिङ र घण्टौँ लाइन बस्नुपर्ने अवस्थाले यो नाका पर्यटकको रोजाइमा पर्न छाडेको छ । यहाँबाट ओहोरदोहोर गर्ने पर्यटकहरू वीरगन्ज र रक्सौलबाट हिँड्न थालेका छन् ।’