प्रधानमन्त्रीकै चाहनामा संसद् बैठक स्थगित

एमालेको अवरोध कायमै रहने भएपछि एमसिसी सम्झौतामा सैद्धान्तिक छलफल हुने सम्भावित कार्यसूची रहेको बिहीबारको संसद् बैठक अन्तिम समयमा स्थगित भएको छ । प्रतिनिधिसभाको बैठक सूचना टाँस गरी शुक्रबार दिउँसो १ बजेसम्मका लागि स्थगित गरिएको छ । एमसिसी सम्झौता प्रस्ताव संसद्मा आइतबार पेस भएको थियो । 

कार्यव्यवस्था परामर्श समितिको बैठकमा एमसिसी सम्झौतालाई अगाडि बढाउने विषयमा सहमति जुट्न नसकेकै वेला प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको चाहनामा बैठक स्थगित भएको हो । एमसिसी अनुमोदनको सुनिश्चितता खोजिरहेका प्रधानमन्त्री देउवाले एमालेसँग संवाद र अन्य गृहकार्यका लागि संसद् बैठक स्थगित गर्ने विकल्प खोजेका हुन् । 

प्रधानमन्त्री देउवाले सञ्चारमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की र सञ्चारमन्त्री दिलेन्द्र बडूमार्फत सभामुखसमक्ष संसद् स्थगनको प्रस्ताव पठाएका थिए । ‘एमसिसी प्रस्ताव प्रक्रिया अगाडि बढाउनका लागि सदन सुचारु गर्न थप पहल र वार्ताको आवश्यकता भयो । त्यसैले शुक्रबारसम्मका लागि बैठक स्थगित गरौँ भन्ने प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव छ,’ मन्त्रीद्वय कार्की र बडूले सभामुखसमक्ष प्रस्ताव गरेका थिए । त्यसपछि शुक्रबारसम्मका लागि बैठक स्थगित भएको थियो । 

बिहीबारको बैठकका लागि बुधबार नै आइसकेको सम्भावित कार्यसूचीमा एमसिसीमाथि सामान्य छलफलका लागि सरकारले प्रस्ताव ल्याउने समावेश थियो । सोहीअनुसार बिहीबार प्रतिनिधिसभा बैठक सुरु हुनुअघि बसेको कार्यव्यवस्था बैठक सम्भावित कार्यसूचीअनुसार एमसिसीमाथि सभामा छलफल गराउने कि नगराउने भन्नमै केन्द्रित भयो ।

बैठक सुरु हुनेबित्तिकै सभामुख अग्नि सापकोटाले कानुन, न्याय तथा संसदीय मामिलामन्त्री दिलेन्द्र बडूलाई बोल्न दिएका थिए । बडूले यसअघिका बैठकमा झैँ आफ्नो भनाइको सुरुवात एमसिसीबाट गरे । एमसिसीबारे सामान्य छलफलको प्रक्रिया अघि बढाउन उनले सभामुखलाई आग्रह गरे । ‘प्रक्रिया अघि बढाउँदै जाँदा छलफलको वातावरण पनि बन्दै जान्छ । त्यसकारण छलफलको सुरुवात आजैबाट गर्नुपर्छ,’ उनले बैठकमा भनेका थिए ।

अघिल्ला तीनवटा बैठकमा झैँ बिहीबारको कार्यव्यवस्थामा पनि गृहमन्त्री बालकृष्ण खाण उपस्थित थिए । उनले धेरै बोलेनन्, तर एमसिसीमाथि सभामा छलफल सुरु गर्नुपर्नेमा जोड दिए । ‘टेबुल भइसक्यो, अब छलफलको सुरुवात गरौँ, विवादहरू मिल्दै जान्छन्,’ उनले भनेका थिए ।

कांग्रेस सचेतक पुष्पा भुसालले पनि एमसिसीमाथि छलफलको सुरुवात गर्नुपर्नेमा जोड दिएकी थिइन् । ‘गहिरो छलफल आवश्यक छ, अब सामान्य प्रक्रियाचाहिँ सुरु गरौँ,’ उनको भनाइ थियो ।

माओवादी प्रमुख सचेतक देव गुरुङले सभामा छलफल गर्ने वातावरण नबनाई एमसिसी अघि बढाउन नहुने बताएका थिए । ‘कानुनमन्त्रीज्यूले सभामा छलफलको वातावरण बनाउने भन्नुहुन्थ्यो । तर, आज यसबारे उहाँले बताउनुभएन । कति प्रगति भयो, छलफल गर्ने वातावरण बनाउन उहाँले के गर्नुभयो ? अहिलेसम्म प्रतिपक्ष परामर्श समितिमा आएको छैन । प्रतिकूल अवस्थामा छलफल अघि बढाउने कुरा जायज हुँदैन,’ गुरुङले भने । 

गुरुङले एमसिसीमा राष्ट्रिय सहमति हुनुपर्ने आफ्नो पुरानै अडान पुनः दोहोर्‍याएका थिए । ‘छलफल अघि बढाउँदा मानवीय ढंगले पनि सोच्नुपर्छ । प्रमुख प्रतिपक्षलाई कति समय नारा लगाउन दिने ? आन्दोलन गरिरहँदा घन्टौँ बैठक चलाउन पनि मिलेन,’ उनले भनेका थिए, ‘यो प्रस्ताव संसद्मा अनुकूल वातावरण नभई, राष्ट्रिय सहमति नभई अघि बढाउनुहुँदैन । गलत नजिर बस्छ ।’ माओवादीले एमसिसी टेबुल गर्ने ८ फागुनको निर्णयमा फरक मत राखेको थियो । 

एकीकृत समाजवादीका प्रमुख सचेतक जीवनराम श्रेष्ठले पनि राष्ट्रिय सहमति जुटाएर मात्र एमसिसी अघि बढाउनुपर्ने बताएका थिए । ‘छलफलको वातावरण बनाउने काम गरौँ । अहिले नै छलफलमा नलैजाऊँ । पहिला सहमति गरौँ,’ उनको भनाइ थियो ।

लोसपा सांसद लक्ष्मणलाल कर्णले संसद्मा अप्ठ्यारो स्थिति भए पनि आफ्नो पार्टीले एमसिसीमाथिको छलफलमा भाग लिने निर्णय गरेको जानकारी दिए । ‘अप्ठ्यारो परिस्थिति छ । बैठकमा छलफल गर्ने वातावरण छैन । तर, हाम्रो पार्टीको निर्णय संसद्मा एमसिसीमाथि छलफल भयो भने भाग लिने भन्ने छ,’ उनले भनेका थिए ।

तर, जसपा सांसद प्रमोद साहले गुरुङको भनाइलाई समर्थन गर्दै एमसिसी अघि बढाउनुअघि सभामा छलफलका वातावरण बनाउन आग्रह गरे । विरोधबीच छलफल गर्नु लोकतान्त्रिक नहुने उनको भनाइ थियो ।

बैठकको अन्त्यतिर कानुनमन्त्री बडूले एमसिसीलाई छलफलमा लैजान सभामुखसमक्ष पुनः आग्रह गरेका थिए । ‘टेबुल भइसक्यो । अब अघि बढाऊँ, छलफल गरौँ । जनताले पनि हाम्रो सांसद के–के बोल्छन् भनेर हेर्छन् । हामीले सबैलाई समय दिनुपर्छ,’ उनले भनेका थिए । 

अन्तिममा सभामुख सापकोटाले एमसिसीलाई छलफल लैजाने बताएका थिए । उनको भनाइ थियो, ‘यो राष्ट्रिय विषय बन्यो, सबैले बोल्नुपर्छ । सौहार्द वातावरण बनोस् भन्ने चाहना मेरो पनि छ । सबैको कुरामा ध्यानाकर्षण भएको छ । तर, सरकारले ल्याएको प्रस्ताव अघि बढाउनुपर्छ,’ उनले भनेका थिए । 

प्रतिनिधिसभा बैठक सुरु गर्ने भनेर कार्यव्यवस्था बैठक सकिएको थियो । तर, १ बजे बोलाइएको प्रतिनिधिसभा बैठक बसेन । बरु, संसद् सचिवालयले विशेष कारणले बैठक स्थगित गर्नुपरेको भन्दै अर्को बैठक शुक्रबारका लागि बोलाएको सूचना निकाल्यो ।