- वि.सं २o८१ चैत २१ बिहीबार
चीन स्वशासित तिब्बतको सीमाक्षेत्र खासा हुँदै नेपाली सुक्खा बन्दरगाह ल्याइएका १२ सय ५० कार्टुन विद्युतीय चुरोट (भेप) तातोपानी भन्सारले नियन्त्रणमा लिएको छ । मंगलबार नौ सय ९० र गत साता आएको दुई सय ६० कार्टुन भेप भन्सारमा राखिएको छ । एक कार्टुनमा सरदर दुई सय थान भेप हुन्छ । सबै कार्टुनमा रहेको करिब दुई लाख थान भेप तातोपानी भन्सारले नियन्त्रणमा राखेको छ ।
- तातोपानी भन्सार अधिकृत सूर्यप्रसाद काफ्ले भन्छन्–
पूर्णप्रतिबन्ध नलगाएको वस्तु भएकाले भन्सारलाई अप्ठ्यारो परेको छ । न समातेर नष्ट गर्न सकिन्छ न त पैठारी नगर भन्न मिल्छ । कानुनी अड्चनले हामीलाई अप्ठ्यारोमा पारेको छ ।
मंगलबार नियन्त्रणमा लिइएको भेप सिल्क ट्रान्सपोर्ट कम्पनीको चिनियाँ टेलरमा ल्याइएका हुन् । यसअघि नियन्त्रणमा लिएको भेप भने खासा तातोपानी चल्ने अन्य ट्रान्सपोर्टबाट आयात भएका थिए । सरकारले पूर्णप्रतिबन्ध नलगाएको विद्युतीय चुरोटलाई राजस्व असुली गरेर नियमसंगत पैठारी गर्ने हेतुले भन्सारले नियन्त्रणमा राखेको तातोपानी भन्सारका प्रमुख भन्सार अधिकृत कमलकुमार भट्टराईले बताए । विद्युतीय चुरोटको राजस्व संकलन गर्नेबारे सम्बन्धित निकायमा छलफल जारी रहेको उनको भनाइ छ । ‘भेप नियन्त्रणमा लिएपछि मैले भन्सार विभागसँग कुराकानी गरिरहेको छु,’ उनले भने, ‘विभागले कुनै निर्देशन दिएको छैन ।’ विभागले अर्थ मन्त्रालयसँग आवश्यक छलफल गरिरहेको पनि उनले जानकारी दिए । प्रस्ट कानुन नभएकाले सामान होल्डमा राखेको उनले प्रस्ट्याए ।
विगतमा राजस्व असुली गरेरै भेप पैठारी हुने गथ्र्याे । भेपभित्र जब सुन तस्करी भएको फेला पर्यो त्यसपछि यसलाई शंकाको घेरामा राखियो । स्वास्थ्य मन्त्रालयले पनि मानव स्वास्थ्यमा हानि गर्ने वस्तु भएकाले भेप पैठारी गर्नु गलत हुने आशयको परिपत्र अर्थ मन्त्रालय हुँदै भन्सार विभागलाई पठाएको छ । स्पष्ट कानुनको अभावले पूर्ण प्रतिबन्ध नभने पनि राजस्व असुली गरेर भेप पैठारी गर्न नसकेको तातोपानी भन्सारका अधिकृत सूर्यप्रसाद काफ्ले बताउँछन् । विद्युतीय चुरोट तस्करी भयो भनेर धेरै आवाज उठेकाले त्यसतर्फ सचेत रहँदै तातोपानी नाकाबाट यस्तो गतिविधि हुँदैन भन्ने प्रमाणित गर्न ठुलो मात्रामा भेप नियन्त्रणमा लिएर राखेको उनको जिकिर छ । गत साता बाह्रबिसेमा जनपथ र लामोसाँघुमा सशस्त्रले भेप बरामद गरेपछि सशस्त्र प्रहरीले सीमामा निगरानी बढाएको छ । ‘भन्सारले नियन्त्रणमा लिएका भेपबारे व्यापारी र ट्रान्सपोर्ट कम्पनीले पहिल्यै जानकारी दिएका हुन्,’ काफ्लेले भने, ‘यसलाई समातेर नष्ट गर्ने कानुन पनि छैन । पूर्ण प्रतिबन्ध नलगाएको वस्तु भएकाले भन्सारलाई अप्ठ्यारो परेको छ । न समातेर नष्ट गर्न सकिन्छ न त पैठारी नगर भन्न मिल्छ । कानुनी अड्चनले हामीलाई अप्ठ्यारोमा पारेको छ ।’
चिनियाँ सहरमा उत्पादित दर्जनौँ ब्रान्डका भेप पाँच हजारदेखि ३० हजार सर्काे तान्न सकिने विभिन्न फ्लेभरका छन् । अहिले खासाबाट तातोपानी भन्सारका लागि सामान बोकेर आउने सबैजसो ट्रान्सपोर्ट कम्पनीका कन्टेनरमा भेप आइरहेका छन् । नेपाल हुँदै भारतीय बजारमा उच्च माग भएकाले चीन सरकारले स्वास्थ्य मापदण्डअनुसार प्रमाणपत्र दिई व्यापारीबाट राजस्व संकलन गरेर वैधानिक रूपमा भेप निकासी गरिरहेको छ । नेपाली ब्यापारीले पनि चिनियाँ बजारमा पुगेर ठुलो परिमाणको भेप खरिद गरिरहेका छन् । चिनियाँ बजारमा भेपको मूल्य पाँचदेखि १० डलरसम्म पर्छ । राजस्व संकलन गरेर भेप पैठारी गर्नेसम्बन्धी सरकार र व्यापारी पक्षबिच छलफल भइरहेको उनले जानकारी दिए । भेप पनि सूर्ती र मदिराजन्य वस्तुउपर नेपाल सरकारले लागू गरेको कानुनभित्रै पर्छ ।
