फ्रन्ट पेज प्रिन्ट संस्करण

अयोध्यामा नवनिर्मित राम मन्दिरमा रामको बालस्वरूप मूर्तिको प्राणप्रतिष्ठा

प्रधानमन्त्री मोदी ११ दिनसम्म अन्न नखाई चार राज्यका सात मन्दिरको दर्शन गरेपछि अयोध्यामा प्राणप्रतिष्ठामा सहभागी भए

भारतको अयोध्यामा नवनिर्मित राम मन्दिरमा सोमबार रामको बालस्वरूप मूर्तिको प्राणप्रतिष्ठा भएको छ । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले उत्तर प्रदेशको अयोध्या जिल्लामा निर्मित राम मन्दिरमा राखिएको बालस्वरूप मूर्तिको प्राणप्रतिष्ठा गरेका छन् । केही महिनामा भारतमा लोकसभा निर्वाचन हुन लागेकाले मन्दिर निर्माण एउटा राजनीतिक मुद्दा पनि बनेको छ । 

मोदीले प्राणप्रतिष्ठामा सहभागीलाई सम्बोधन गर्ने क्रममा २२ जनवरी २०२४ लाई पात्रोको सामान्य मिति नभएर भारतमा नयाँ कालचक्रको उद्भव भएको बताएका छन् । ‘२०२४ जनवरी २२ भनेको पात्रोको एउटा सामान्य मिति होइन, यो नयाँ कालचक्रको उद्भव हो । मानिसहरूले अबको हजारौँ वर्षपछि पनि यो क्षण र यो मितिको चर्चा एवं सम्झना गरिरहनेछन्,’ भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले भने ।

भारतभरि हिन्दु समाजले राम मन्दिरको प्राणप्रतिष्ठालाई विजयका रूपमा मनाइरहँदा प्रधानमन्त्री मोदीले यो विजयभन्दा विनयको क्षण भएको टिप्पणी गरे । ‘आज भारतीय समाजको परिपक्वताको क्षण हो । यो सामान्य समय होइन, आजको दिन नयाँ कालचक्र लामो समयसम्म रहने अमिट स्मृति रेखा हो,’ उनले भने, ‘प्रभु श्रीराम भारतीयहरूको मात्र नभएर सबैका हुन् । राम वर्तमानका लागि मात्र होइनन्, युगौँसम्मका लागि हुन् ।’

मोदीले राम मन्दिर अब विकसित भारतको उत्कर्ष र उदयको साक्षी बन्ने पनि उद्घोष गरे । ‘यो भारतको दृष्टि, दर्शन र दिग्दर्शनको मन्दिर हो,’ उनले भने, ‘यो रामको रूपमा राष्ट्र चेतनाको मन्दिर हो । अयोध्यामा साक्षात् भारतीय संस्कृतिप्रति अटुट विश्वास, मानवीय मूल्य र सर्वोच्च आदर्शको प्राणप्रतिष्ठा हो । आजको दिन भारतको सांस्कृतिक पुनर्जागरणको आध्यात्मिक अनुष्ठान हो ।’ उनले भारत मात्र नभएर पूरै भारतवर्ष राममय भएको पनि बताएका छन् । 

उत्तरप्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्य नाथले सांस्कृतिक समृद्धिको नवअध्यायको शुभारम्भ भएको बताए । ‘आज जीवन धन्य भयो । शताब्दीयौँदेखिको प्रतीक्षा, प्रण र प्रार्थनाले आज श्रीरामको प्राणप्रतिष्ठाका साथ पूर्णता पाएको छ,’ राम मन्दिरपरिसरमा सम्बोधन गर्दै मुख्यमन्त्री आदित्य नाथले भने, ‘हाम्रा पिँढीहरूको संघर्ष र उहाँहरूको संकल्प पूरा भएको छ ।’

उनले अयोध्यालाई आधुनिक स्थान बनाउने उद्घोष गरे । ‘सांस्कृतिक, आयुष्मान, स्वच्छ, सक्षम, सुरम्य, सुगम्य, दिव्य र भव्य अयोध्याका रूपमा यो ठाउँको विकासका लागि हामी हजारौँ करोड खर्च गरिरहेका छौँ । हामी अयोध्यालाई आधुनिक नगरी बनाउनेछौँ,’ मुख्यमन्त्री योगीले भने । उनले राम मन्दिरको संघर्षका दुई संगठन राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघ र विश्व हिन्दु परिषद्को पनि प्रशंसा गरे । 

प्रधानमन्त्री मोदी ११ दिनसम्म अन्न नखाई चार राज्यका सात मन्दिरको दर्शन गरेपछि अयोध्यामा प्राणप्रतिष्ठामा सहभागी भएका हुन् । वैदिक विधिपूर्वक प्राणप्रतिष्ठा समारोह आयोजना भएको थियो । भारतीय वायु सेनाको हेलिकोप्टरले आकाशबाट पुष्पवृष्टि गरेको समारोहमा भारतका विभिन्न सामाजिक जीवनका अगुवाहरू सहभागी थिए । 

राम मन्दिरको गर्भगृहमा राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघ(आरएसएस)का प्रमुख डा. मोहन भागवत्, उत्तरप्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्य नाथ, उत्तरप्रदेशका राज्यपाल आनन्दीवेन पटेल सहभागी भएर पूजा गरेका थिए । समारोहमा नेपालसहित विश्वभरबाट साधुसन्तलाई निमन्त्रणा गरिएको थियो । समारोहमा सात हजारजना सहभागी भएका थिए । यद्यपि, नेपाल सरकारलाई भने राम जन्मभूमि ट्रस्टले निमन्त्रणा पठाएन । 

यसैबीच, अयोध्यामा राम मूर्तिको प्राणप्रतिष्ठा भएको दिन सोमबार नेपालभरि मठमन्दिरहरूमा दीपोत्सव तथा विभिन्न कार्यक्रम आयोजना भएको छ । विश्व हिन्दु परिषद् नेपालको आयोजनामा जनकपुरमा सवा लाख दीप जलाइएको छ । परिषद्को आयोजनामा पशुपतिनाथ मन्दिरमा शंखनाद कार्यक्रम आयोजना भयो भने विराटनगर, पोखरा, वीरगन्जलगायतका सहरमा मोटरसाइकल र्‍याली र दीपोत्सव भएको परिषद्का महासचिव जितेन्द्रकुमार सिंहले जानकारी दिए ।  

पूर्वराजदूत भन्छन् : नेपाललाई अवसर 
भारतका लागि पूर्वराजदूत दीपकुमार उपाध्यायले राम मन्दिरको प्राणप्रतिष्ठा भएसँगै अयोध्याको विकास तीव्र गतिमा हुने भन्दै यसबाट नेपाल पनि लाभान्वित हुने अवसर आएको बताए । ‘अयोध्या र जनकपुरधामको सांस्कृतिक, आध्यात्मिक, धार्मिक सम्बन्धलाई सुदृढ गर्दै नेपालले धार्मिक पर्यटन विकासमा मेहनत गर्नुपर्ने समय आएको छ,’ उपाध्यायले भने, ‘अब पर्यटनमा अयोध्या धेरै माथि आउँछ । विवादको न्यायिक निरूपणपछि अयोध्याको द्रुत विकास हेर्दा यसले हाम्रा लागि पनि सम्भावना उजागर गरेको छ । तर, नेपालले चुप लागेर होइन, मेहनत गरेर मात्रै लाभ लिन सक्छ ।’

रामायण सर्किट, पूर्वाधार, चार लेनको सडक, पूर्वाधारका लागि नेपालले योजनाबद्ध प्रयास गर्नुपर्ने उनको सुझाब छ । भारतका लागि पूर्वराजदूत डा. दुर्गेशमान सिंहले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको भ्रमणपछि जनकपुरले थप चर्चा पाएको र अयोध्याको राम मन्दिरले जनकपुरलाई पनि फाइदा पुग्ने बताए । ‘भारतमा जनकपुरप्रति रुचि राख्ने मानिसहरू छन् । हामीले रेल, रोड, पूर्वाधार, होटेलको गुणस्तर बढाउनुपर्छ र भारतीय तीर्थयात्रीलाई आकर्षित गर्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘हामीले धार्मिक पर्यटनमा ठूलो फड्को मार्ने अवसर आएको छ । यसको सदुपयोग गर्नुपर्छ । किनभने अब सीताको जन्मस्थल जनकपुरमा मानिसहरूको रुचि बढ्नेछ ।’ 

भारत र विश्वभरिबाट ट्रस्टमा आएको करिब ३७ अर्बबाट मन्दिर निर्माण
सन् १५२८ मा अयोध्यामा मुगल शासकहरूले बाबरी मस्जिद निर्माण गरेका थिए । त्यसको तीन सय वर्षपछि हिन्दु समाजले संगठित रूपमा विरोध गर्दै आएको थियो । भारतमा ब्रिटिस उपनिवेश भएपछि मस्जिदभित्र मुस्लिमलाई र मस्जिद क्षेत्रबाहिर हिन्दुहरूलाई पूजापाठका लागि ठाउँ दिइएको थियो ।

भारत स्वतन्त्र भएपछि सन् १९४९ मा उक्त स्थानलाई सरकारले विवादित ठाउँ घोषणा गर्‍यो । राम मन्दिर र बाबरी मस्जिदका विषयमा हिन्दु र मुस्लिमबीच विवाद र झडपले हिंस्रक रूप पनि लिएको थियो । 

पछि अयोध्याको विषय अदालतको मुद्दा बन्न पुग्यो । इलाहाबाद उच्च अदालत हुँदै भारतको सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा पुगेको थियो । सर्वोच्च अदालतले सन् २०१९ नोभेम्बर ९ मा बाबरी मस्जिद रहेको जमिन रामको जन्मभूमि रहेको फैसला गर्दै उक्त जमिन राम जन्मभूमि निर्माणका लागि ट्रस्ट गठन गरेर त्यसलाई हस्तान्तरण गर्न आदेश दियो ।

अदालतले मुस्लिमहरूको उत्तर प्रदेश सुन्नी सेन्ट्रल बोर्डलाई वैकल्पिक स्थानमा मस्जिद बनाउन पाँच एकड जमिन दिन सरकारका नाममा आदेश जारी गरेपछि अयोध्या विवाद समाप्त भएको थियो । त्यसपछि राम जन्मभूमि तीर्थ क्षेत्र ट्रस्ट नामको निकाय गठन भयो र यसकै नेतृत्वमा राम मन्दिर निर्माण तय भयो ।

भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले २०२० अगस्ट ५ मा राम मन्दिरको शिलान्यास गरेका थिए । उनले नै सोमबार मन्दिरको भुइँतलामा स्थापित रामलल्ला  (बालस्वरूप) मूर्तिको प्राणप्रतिष्ठा गरेका छन् । सरकारी बजेटमा राम मन्दिर निर्माण भएको होइन । भारत र विश्वभरिबाट ट्रस्टलाई दिइएको करिब ३७ अर्ब रुपैयाँबाट मन्दिर निर्माण भएको हो ।