स्वास्थ्य र जीवनशैली प्रिन्ट संस्करण

कसरी गर्ने एन्जाइटीको उपचार ?

एन्जाइटी एक सामान्य मानविय भावना हो जसलाई असहजता, चिन्ता वा डरको भावनाले समेत चित्रण गरिन्छ । यसले हामीमा उत्पन्न हुने तनावको प्राकृतिक प्रतिक्रियाको रूपमा कार्य गर्छ र यस्ता चुनौतीसँग लड्न उत्प्रेरक कारक बन्न सक्छ । यद्यपि, जब चिन्ता परिस्थितिसँग प्रतिकूल हुन्छ वा समयको साथसाथै बढ्दै जान्छ, यो एक विकराल अवस्थामा परिणत हुन सक्छ । 

एन्जाइटीका प्रकार
अहिले धेरै प्रकारका मानसिक चिन्ता मानिसमा रहेका छन्, प्रत्येकको आफ्नैखाले लक्षण र ट्रिगरहरू हुन्छन् । सामान्यखाले एन्जाइटीमा जेनरलाइज्ड एन्जाइटी डिसअर्डर, सोसल एन्जाइटी डिसअर्डर, पेनिक डिसअर्डर र विशिष्टखाले फोबियाहरू समावेश हुन्छन् । प्रभावकारी निदान र उपचारका लागि यिनीहरूको भिन्नता बुझ्न जरुरी हुन्छ । 

एन्जाइटीका कारण

• आणुवांशिक अवस्था, मस्तिष्क रसायन र न्युरोट्रांसमिटरहरूमा असन्तुलनले एन्जाइटीको विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । अझै, एन्जाइटीको पारिवारिक इतिहास भएका व्यक्तिहरू यो अवस्थाका लागि बढी संवेदनशील हुन सक्छन् । 
• जीवनका तिता अनुभवहरू, आघात र तनावपूर्ण परिस्थितिहरूमा लामो समयसम्म एक्सपोजरले एन्जाइटीको विकासमा योगदान दिन सक्छ । दुव्र्यवहार वा बेवास्ताजस्ता बाल्यकालको प्रतिकूलताले पनि मानसिक स्वास्थ्यमा दिगो प्रभाव पार्छ । 
• केही शारीरिक अवस्थाहरू जस्तै थाइरोइडिज्म र हार्मोनल असन्तुलनले पनि एन्जाइटीका लक्षणमा योगदान दिने गरेको पाइन्छ । एन्जाइटीलाई होलिस्टिक रूपमा सम्बोधन गर्न शारीरिक स्वास्थ्य र मानसिक वेलनेसबीचको अन्तत्र्रिmया बुझ्न महत्वपूर्ण हुन्छ । 

एन्जाइटीका लक्षण

• अत्यधिक चिन्ता 
• चिडचिडापन 
• निद्रामा गडबडी 
• मांसपेशीमा तनाव महसुस हुनु 
• थकान 
• अस्थिर विचारहरूको प्रवाह 
• ध्यान केन्द्रित गर्न कठिनाइ हुनु 

सामना गर्ने रणनीति र उपचार

• संज्ञानात्मक–व्यवहार थेरापी र एक्सपोजर थेरापी चिन्ता व्यवस्थापनका लागि मनोचिकित्साको प्रभावकारी तरिका हुन् । 
• यी थेरापीले व्यक्तिलाई नकारात्मक सोचका ढाँचा पहिचान गरी तिनलाई सामना गर्न र बिस्तारै डरको प्रभाव कम गर्न मद्दत गर्दछ ।  केही अवस्थामा एन्जाइटीका लक्षणहरू कम गर्न औषधिसमेत सेवन गर्न सकिन्छ । एन्टिडिप्रेसेन्टहरू, बेन्जोडाइजेपाइनहरू र बिटा–ब्लकर सामान्यतया प्रयोग हुने एन्टिएन्जाइटी औषधि हुन् । तर, तिनीहरूको प्रयोग चिकित्सकको निगरानीमा नै गर्नुपर्छ । 
• व्यायाम, ध्यान र उचित निद्रा, स्वच्छ आचरणजस्ता तनाव कम गर्ने प्राकृतिक विधिको माध्यमबाट पनि एन्जाइटीको असरलाई कम गर्न सकिन्छ । सन्तुलित आहार, क्याफिन र अल्कोहलको सीमित सेवन गर्नु पनि एन्जाइटी नियन्त्रण गर्ने जीवनशैली परिमार्जनका तरिका हुन् । 
• तनाव व्यवस्थापन गर्ने, व्यक्तिका लागि बलियोखाले समर्थन प्रणालीको निर्माण गर्नु आवश्यक हुन्छ । यसमा साथीभाइ, परिवार वा यस्तैखालको समूहसँग सरोकारका विषय बाँड्नाले आत्मबल, सान्त्वना र उपयुक्त दिशानिर्देश प्रदान गर्न सक्छ । 
• एन्जाइटी एक जटिल र डरलाग्दो मानसिक स्वास्थ्य अवस्था हो जसको प्रभावकारी व्यवस्थापन अत्यन्तै जरुरी हुन्छ । विभिन्न कारण, लक्षण र व्यवस्थापनका तरिका पहिचान गरेर हामीले आफ्नो मानसिक स्वास्थ्य सुधार गर्न सक्रिय कदम चाल्न सक्छौँ । व्यवस्थापनका तरिका छनोट गर्दा भने प्राकृतिक तरिकाको अवलम्बन गर्नाले दीर्घकालीन रूपमै यसका असरहरू हटाउन मद्दत गर्छ ।