रोकिएन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट हुने मानव तस्करी 

भिजिट भिसामा हुने मानव तस्करी नरोकिएपछि प्रहरी प्रधान कार्यालयले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा मानव बेचबिखन तथा अनुसन्धान ब्युरोको टोली पुनः खटाउने भएको छ । विमानस्थलबाट भिजिट भिसामा दुबईमा मात्रै दैनिक २५० जनाभन्दा धेरै मानव तस्करी हुन थालेपछि ब्युरोले डेढ वर्षअघिबाटै टोली परिचालन गरे पनि अध्यागमन कर्मचारीले विरोध गरेपछि फिर्ता भएको थियो । तर, पछि अनुसन्धानमा खटिएको प्रहरीले अध्यागमनकै कर्मचारीको मिलेमतोमा भिजिट भिसामा मानव तस्करी हुने गरेको फेला पारेपछि पुनः ब्युरोको टोली परिचालन गर्न लागिएको हो । 

प्रहरी निरीक्षक (इन्स्पेक्टर)को कमान्डमा खटिने टोली विमानस्थल सुरक्षाको बाहिरी घेरामा रहनेछन् । सादा पोसाकमा खटिने टोलीले भिजिट भिसामा विदेश जान लागेका यात्रुको निगरानी गर्नेछ । शंकास्पद देखिएका यात्रुलाई नियन्त्रणमा लिनेछ । अनुसन्धान अवधिसम्म उनीहरूलाई हिरासतमा राख्नेछ । टोली बुधबारदेखि खटाउने तयारी रहेको ब्युरोका प्रवक्ता एसपी भावेश रिमालले बताए । ‘विमानस्थलमा ब्युरोबाट विशेष टोली खटाउने निर्णय भएको छ । प्रहरी निरीक्षकको कमान्डमा सुरक्षा टोली खटिनेछ । टोलीले भिजिट भिसामा विदेश जाने यात्रुको विशेष निगरानी गर्नेछ,’ उनले भने ।

डेढ वर्षअघि नै टोली खटाइएकोमा अध्यागमन कर्मचारीले विरोध गरेपछि फिर्ता गरिएको थियो, तर अध्यागमन कर्मचारीकै मिलेमतोमा भिजिट भिसामा मानव तस्करी भएको रंगेहात फेला परेपछि आजदेखि पुनः परिचालनको तयारी

यसअघि खटाइएको टोली अध्यागमन कर्मचारीको विरोधका कारण फिर्ता गरिएपछि प्रहरीले अनुसन्धान गर्दा अध्यागमन अधिकृत नरवीर खड्कासहितको टोली मानव तस्करीमा संलग्न रहेको अवस्थामा रंगेहात पक्राउ परेको थियो । दबाबमा रहेको सरकारले त्यसलगतै कानुन संशोधन ग¥यो, जसको उद्देश्य फर्जी कागजातका आधारमा विमानस्थलबाट हुने मानव तस्करी रोक्नु थियो । तर, विमानस्थलबाट हुने मानव तस्करी अझ संगठित ढंगले मौलाएपछि प्रहरी प्रधान कार्यालयले ब्युरोको टोली नै खटाउने निर्णय गरेको हो । यसका लागि प्रधान कार्यालयले लिखित रूपमै ब्युरोलाई ‘म्यान्डेट’ दिएको छ । यसअघि विनालिखित ब्युरोबाट विमानस्थलमा सुरक्षाकर्मी परिचालन भएको भन्दै अध्यागमनका कर्मचारीले चर्को विरोध गरेका थिए । 

नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोका प्रमुख एआइजी दीपक थापाले विमानस्थलस्थित संयन्त्रलाई सहयोग गर्नकै लागि टोली खटाउन खोजिएको बताए । ‘विमानस्थलमा ब्युरोको टोली यसअघि पनि खटिएको रहेछ । बिचमा फेरि फिर्ता भएको रहेछ । टोलीलाई भिजिट भिसामा हुने मानव तस्करीलाई नियन्त्रण गर्नेभन्दा पनि निगरानी गर्ने ‘म्यान्डेट’ छ । किनकि विमानस्थलबाट हुने मानव तस्करी हेर्न विमानस्थलमा राज्यका अरू नै निकाय छन् । यो विषयलाई कानुनले पनि स्पष्ट पारेको छ । त्यसबाहेक ‘रेड कर्नर नोटिस’ जारी भएकाहरूलाई ‘रिभिस’ गर्ने, सम्बन्धित तहमा बुझाउने काम त्यसले गर्छ,’ उनले भने । 

सिआइबीका अनुसार ब्युरोबाट खटिने टोली विमानस्थलस्थित प्रस्थान र आगमन दुवै विन्दुमा रहनेछन् । विशेष गरी उनीहरूले भिजिट भिसामा जाने यात्रुको निगरानी गर्नेछन् । विमानस्थलमा अहिले लागुऔषध नियन्त्रण ब्युरो, प्रधान कार्यालयमातहतको विशेष ब्युरो र काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयको टोलीसमेत खटिँदै आएका छन् । 

प्रहरीका अनुसार दुबईमा मात्रै कम्तीमा दैनिक २५० महिलाको तस्करी हुन्छ । जसका लागि प्रयोग हुने भिजिट भिसा हो । पहिला भिजिट भिसामा दुबई जानेका लागि प्रहरी रिपोर्ट, १२ कक्षा पास गरेको शैक्षिक प्रमाणपत्र, बैंक स्टेटमेन्ट अनिवार्य गरिएको थियो । तस्कर समूहले यस्ता कागजात नक्कली बनाएर पठाउने गरेको थियो । जसमा अध्यागमनका कर्मचारीसँग पनि सेटिङ मिलाउनुपथ्र्यो । अहिले भिजिट भिसामा जान चाहनेका लागि होटेल बुकिङ, जहाजको टिकट र भिसा भए पुग्छ । जसमा विगतमा जस्तो धेरै खर्च पनि नलाग्ने भएकाले तस्करी थप सहज भएको छ । तस्करले सहजतामा खेलेर मानव तस्करी गरिरहेका छन् । 

अन्य नाकामा पनि ब्युरोको टोली खटिने 
सिआइबीका अनुसार ब्युरोको टोली विमानस्थलमा मात्रै होइन, मुलुकका अन्य नाकामा पनि खटाउने निर्णय भएको छ । विशेष गरी कोशी, मधेश र लुम्बिनी प्रदेशका मुख्य नाकामा ब्युरोका टोली खटिनेछन् । सादा पोसाकमा खटिने उनीहरूले मानव तथा मिर्गौला तस्करीजस्ता गम्भीर अपराधका घटनामा विशेष निगरानी गर्नेछन् । आवश्यक जनशक्तिको तथ्यांक संकलन भइसकेको छ । प्रधान कार्यालयबाट उपलब्ध हुनासाथ उक्त नाकामा पनि टोली खटिनेछन् । सिआइबी प्रमुख एआइजी थापाले भने, ‘ब्युरोको टोली विमानस्थलमा मात्र होइन, अन्य नाकामा पनि खटाउने निर्णय भएको छ । उनीहरूका लागि निश्चित ‘म्यान्डेट’ तोकिएको छ । सोही कार्य सम्पन्न गर्न उनीहरू नाकामा परिचालित हुनेछन् ।’