- वि.सं २o७९ जेठ ८ आइतबार
आयात वृद्धिदर निरन्तर ओरालो, व्यापार घाटामा समेत सुधार, शोधनान्तर अवस्था सुधार हुने संकेत
आयात निरुत्साहित गर्ने सरकारी नीतिको प्रभाव देखिन थालेको छ । १० वस्तुको आयात रोक्ने तथा ५० वस्तुको आयात निरुत्साहित गर्ने सरकारी व्यवस्थापछि आयात वृद्धिदर खुम्चिएको हो ।
भन्सार विभागको पछिल्लो तथ्यांकअनुसार एक महिनामै आयात करिब २० अर्ब रुपैयाँले घटेको छ । वैशाखमा नेपालमा एक खर्ब ३७ अर्ब ९९ करोड रुपैयाँबराबरको वस्तु आयात भएको छ । जुन चैत महिनाको तुलनामा १९ अर्ब ९४ करोडले कमी हो । चैतमा एक खर्ब ७५ अर्ब ९३ करोड रुपैयाँबराबरका वस्तु आयात भएका थिए ।
वैशाखमा आयात घटेसँगै व्यापार घाटामा समेत सुधार आएको छ । चैत महिनामा नेपालले एक खर्ब ४५ अर्बको व्यापार घाटा व्यहोरेको थियो । वैशाखमा उक्त घाटा २० अर्बले घटेर एक खर्ब २५ अर्बमा ओर्लिएको हो ।
सरकारले उच्चदरमा बढिरहेको आयातलाई निरुत्साहित गर्न वस्तुको आयातमा प्रतिबन्ध लगाउने, परिमाणात्मक बन्देज लगाउने, कोटा घटाउने, भन्सार बढाउने, एलसी खोलेर मात्रै आयात गर्नुपर्ने तथा आयातमा शतप्रतिशतसम्म नगद मार्जिन राख्नुपर्ने व्यस्था गरेको छ ।
सरकारले १३ वैशाखमा राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गर्दै १० वस्तुको आयातमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो । सरकारले कुरकुरे, कुरमुरे लेजलगायत सबै प्रकारका तयारी मदिरा, चुरोट तथा सुर्तीजन्य तयारी वस्तु, हीरा, ६ सय अमेरिकी डलरभन्दा बढी मूल्यका मोबाइल सेट, ३२ इन्चभन्दा माथिका रंगीन टिभी, जिप, कार र भ्यानहरू, दुई सय ५० सिसीभन्दा बढीका मोटरसाइकल, सबै प्रकारका खेलौनाहरू र तासको आयातमा प्रतिबन्ध लगाएको हो ।
त्यसपछि पुनः सूचीमा थप वस्तु थप्दै २६ माघमा सूचना जारी गरेको थियो । जसअनुसार ४७ वटा वस्तुको आयातमा मार्जिन राख्नुपर्ने, यस्ता वस्तुहरूको आयात गर्दा अग्रिम भुक्तानी गर्न नपाइने र प्रतीतपत्र खोल्दा नै मार्जिन रकम जम्मा गर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको थियो । कुल वैदेशिक व्यापारमा सुधार, भुक्तानी सन्तुलन नियन्त्रण र विदेशी मुद्रा सञ्चिति बढाउने उद्देश्यले आयात नियमनका लागि चालिएको कदम प्रभावकारी देखिएको अर्थ मन्त्रालयको विश्लेषण रहेको छ । ‘असारमा जेठ र असारमा आयात अझ घट्ने देखिन्छ, जसले शोधनान्तर घाटा न्यूनीकरण गराउने तथा विदेशी विनिमय सञ्चितिसमेत बढाउने हाम्रो अनुमान छ,’ अर्थ मन्त्रालयका एक उच्च अधिकारीले भने ।
आयात वृद्धिदर ओरालो
वार्षिक बिन्दुमा आयातको वृद्धिदर निरन्तर ओरालो लागेको भन्सार विभागको तथ्यांकले देखाउँछ । फागुन महिनायता आयातको वृद्धिदर घट्दै आएको हो । माघ महिनामा आयातको वृद्धिदर ४२.८ प्रतिशत रहेकोमा फागुनमा आइपुग्दा यस्तो वृद्धिदर ३८.६ प्रतिशतमा झरेको छ । त्यस्तै, चैतमा वार्षिक बिन्दुमा आयात वृद्धिदर घटेर ३१.९७ प्रतिशतमा झर्यो । वैशाखमा आइपुग्दा वार्षिक बिन्दुमा आयातको वृद्धिदर २७.९५ प्रतिशतमा ओर्लिएको छ ।
घाटा १४ खर्ब पुग्यो
वैशाखसम्म नेपालको कुल आयात १६ खर्ब चार अर्ब रुपैयाँबराबर पुगेको छ । यस अवधिमा नेपालले एक खर्ब ७३ अर्बबराबरको निर्यात गरेको छ । कुल व्यापारमा नेपालले १४ खर्ब ३१ अर्ब रुपैयाँबराबरको घाटा व्यहोरेको छ । यस अवधिमा सरकारले चार खर्ब २५ अर्ब रुपैयाँबराबरको भन्सार राजस्व संकलन गरेको छ ।
