खानीको अनुमतिपत्र दिने भन्दै ठगीधन्दा

३३ अर्ब रुपैयाँ मूल्यबराबरको ग्रेनाइट खानीको उत्खनन अनुमतिपत्र दुई करोड रुपैयाँमा हात पारेपछि मोरङ सुन्दरहरैंचाका ४९ वर्षीय इन्द्रकुमार राई भनिने सन्तकुमार गुरुङ विशेषज्ञ टोली लिएर काभ्रेको बेथानचोक गाउँपालिका– ५ च्याल्टी पुगे । जब उनी उत्खननका लागि खानी तथा भूगर्भ विभागका विशेषज्ञ टोली लिएर च्याल्टी पुगे, खानी रहेको भनिएको ठाउँमा घना मानव बस्ती, आत्मविकास माध्यमिक विद्यालय र मन्दिर भेटियो । त्यसपछि बल्ल उनले आफू ठगको फन्दामा परेको भेउ पाए । 

गुरुङले सिन्धुपाल्चोक शिखरपुरका थइन्द्र रिजालसँग १७ वैशाख ०८० मा उत्खननको अनुमतिपत्र खरिद गरेका थिए । यसका लागि उनले २५ लाख रुपैयाँ नगद, ७८ लाख ३७ हजार पाँच सय रुपैयाँ मूल्यबराबरको भक्तपुर सुडालस्थित १३१.२५ वर्ग मिटर जग्गा र ९६ लाख ६५ हजार पाँच सय रुपैयाँको चेक रिजाललाई दिएका थिए । ‘२५ वर्ष हङकङ बसाइपछि नेपालमै केही गरौँ भनेर नेपाल आएको हुँ म । डेढ वर्षअघि रिजालसँग भेट भयो । उनले ३३ अर्बको ग्रेनाइट खानी उत्खनन गर्ने अनुमतिपत्र मसँग छ, रकम अभाव भएकाले मैले लगानी गर्न सकिनँ भन्यो । होला त भनेर मैले दुई करोडमा अनुमतिपत्र खरिद गरेँ । फिल्डमा जाँदा त खानी भनिएको ठाउँमा घना मानव बस्ती, विद्यालय र मन्दिर पो रहेछ । म त छाँगाबाट खसेझैँ भएँ,’ उनले नयाँ पत्रिकासँग भने ।

रिजालले अनुमतिपत्र बिक्री गर्नुअघि गुरुङलाई खानीको अनुसन्धान प्रतिवेदन भन्दै आकर्षक फोटोसहितको प्रतिवेदन बुझाएका थिए । प्रतिवेदनमा ग्रेनाइटका टुक्राटुक्री भेटिएको खोलाको बगर र ग्रेनाइट उत्खनन गरिने डाँडा देखाएका थिए । ‘फिल्ड भिजिट’का लागि भन्दै रिजालले उनलाई लिएर बेथानचोकस्थित खोलाको बगर पनि पुर्‍याएका थिए । तर, विभागको विशेषज्ञ टोलीसँग गएपछि पो रहस्य खुल्यो, रिजालले ‘फिल्ड भिजिट’का क्रममा देखाएको ग्रेनाइट खानी त अर्कै ठाउँ पो रहेछ । ‘अनुमतिपत्र खरिद गर्नुअघि ‘फिल्ड भिजिट’ भन्दै बेथानचोकको खोला बगरमा लिएर गयो । बगरमा ग्रेनाइटजस्तो देखिने ढुंगा पनि फेला परे । रिजालले खानी यही ठाउँमा रहेको भन्यो । उत्खनन गर्ने खानी विभागको टोलीसँग जाँदा पो खुल्यो, खानी भनेर उसले मलाई अर्कै ठाउँ लिएर गएको रहेछ,’ गुरुङले भने ।

रनाहामा परेका गुरुङले अनुमतिपत्र खरिद गर्ने वेला रिजालबाट प्राप्त प्रतिवेदन अध्ययन गर्न विशेषज्ञ टोलीलाई दिए । अध्ययनपछि प्रतिवेदन नै नक्कली रहेको खुल्यो । उत्खननका लागि अनुमतिपत्र लिएको भनिएको काभ्रे बेथानचोक गाउँपालिका– ५ च्याल्टीमा विभागकै अर्को टोली लिएर गए । अध्ययनपछि उक्त ठाउँमा ग्रेनाइट नै नभएको तथ्य खुल्यो । गुरुङले खरिद गरेको ग्रेनाइट उत्खनन अनुमतिपत्र दोलखा डाँडाखर्ककी ४६ वर्षीया चण्डेश्वरी केसीको नाममा थियो । केसी रिजालकी जेठानकी श्रीमती हुन् । धन्दामा उनका छोरा सुयज्ञ रिजाल र साझेदार उत्तमकुमार गौतम पनि सहभागी छन् । 

ठगीधन्दाका मास्टरमाइन्ड रिजालविरुद्ध जाहेरी बोकेर गुरुङ जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौं पुगे । तर, प्रहरीले जाहेरी नै दर्ता गरेन । त्यसपछि रन्थनिएका गुरुङ न्याय माग्न सरकारी वकिल कार्यालय काठमाडौं पुगे । कार्यालयका जिल्ला न्यायाधिवक्ता सीताराम अर्याललाई घटनाको बेलीविस्तार लगाए । उनकै आदेशपछि काठमाडौं परिसरमा बल्ल जाहेरी दर्ता भयो । त्यसपछि रिजाल पक्राउ परे । घटनाको अनुसन्धानपछि प्राप्त प्रमाणका आधारमा सरकारी वकिल कार्यालयले जिल्ला अदालत काठमाडौंमा मुद्दा दर्ता गर्‍यो । गत ३ पुसमा अदालतका न्यायाधीश विष्णुप्रसाद अवस्थीको इजालासले रिजाललाई १५ लाख रुपैयाँ धरौटीमा छाड्ने आदेश गरेको छ । जिल्ला अदालत काठमाडौंका श्रेस्तेदार रामु शर्माले रिजाललाई १५ लाख रुपैयाँ धरौटीमा छाड्ने आदेश भएको बताए । ‘रिजालविरुद्ध ठगी मुद्दा थियो । उनलाई १५ लाख धरौटीमा छाड्ने आदेश भएको छ,’ उनले भने ।

पहिलो होइन, रिजालको ठगीधन्दा 
सरकारी वकिल कार्यालयले अदालतमा दर्ता गरेको अभियोजनपत्रअनुसार रिजालले काठमाडौं महानगरपालिका– २८ का बालकृष्ण पंगेनीलाई पनि ठगी गरेका छन् । सिन्धुपाल्चोकको शिखरपुरमा क्वारजाइट खानी उत्खनन गर्ने र मनग्य आम्दानी गर्ने भन्दै आफ्नो नाममा रहेको जागृति इन्डस्ट्रिजको आधा सेयर खरिद गर्न भने । यसका निम्ति उनले २४ लाख ४० हजार ६ सय रुपैयाँ नगद दिए । ७५ लाख २८ हजार नौ सय रुपैयाँको विभिन्न बैंकको चेक काटिदिए । तर, उनले न कम्पनीको सेयर दिए, न रकम नै फिर्ता गरे । उल्टो काटिएको चेक बैंकमा ‘बाउन्स’ गराए । पंगेनीविरुद्ध अदालतमा मुद्दा हाले । र, रकम फिर्ता माग्दा ज्यान मार्ने धम्की दिन्थे । अभियोगपत्रमा उल्लेख भएअनुसार रिजालले कम्पनीको सेयर दिने प्रलोभनमा मनोजकुमार साहबाट पनि ११ लाख ३४ हजार ६०५ रुपैयाँ ठगी गरे । रकम फिर्ता माग्दा ज्यान मार्ने धम्की दिन्थे ।