प्रधानमन्त्री देउवासँगको भेटमा अन्तर्राष्ट्रिय परिवेश,  एक चीन–नीति र द्विपक्षीय सम्बन्धबारे छलफल

चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सिपिसी) अन्तर्राष्ट्रिय सम्पर्क विभागका नवनियुक्त प्रमुख (मन्त्री) लिउ जियान्चाओले पहिलो विदेश भ्रमण नेपालबाट सुरु गरेका छन् । आइतबार नेपाल आएकै दिन लिउले पहिलो राजनीतिक भेट प्रधानमन्त्री एवं कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग गरेका छन् । चीन सरकारको क्याबिनेट मन्त्रीसरह हैसियतका लिउले १८ जेठमा पार्टी अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय विभागको नेतृत्व सम्हालेपछि उनको यो पहिलो विदेश यात्रा हो । 

भेटमा प्रधानमन्त्री देउवाले एक चीन–नीतिप्रति सरकार र कांग्रेस प्रतिबद्ध रहेको स्पष्ट पार्दै चीनविरुद्ध नेपाली भूमि प्रयोग हुन नदिने वचन दिएका छन् । भेटमा सहभागी कांग्रेस नेता एवं पूर्वराजदूत डा. दिनेश भट्टराईले प्रधानमन्त्री देउवाले लिउलाई नेपालका तर्फबाट एक चीन–नीतिबारे आश्वस्त पारेको बताए । ‘प्रधानमन्त्री एवं पार्टी सभापतिका तर्फबाट एक चीन–नीतिप्रति हाम्रो प्रतिबद्धता पुनर्पुष्टि गरिएको छ र उहाँहरूलाई प्रधानमन्त्रीले नेपाली भूमि चीनविरुद्ध प्रयोग गर्न नदिने पनि आश्वस्त पार्नुभएको छ,’ उनले नयाँ पत्रिकासँग भने ।

प्रधानमन्त्रीनिवास बालुवाटारमा भएको भेटवार्तामा कांग्रेस र चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीबीचको सम्बन्ध, दुई देशको सम्बन्ध र अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक परिवेशबारे छलफल भएको भट्टराईले जानकारी दिए । रुस–युक्रेन युद्ध, नियममा आधारित अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्था, चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको आसन्न महाधिवेशनलगायतका विषयमा पनि छलफल भएको थियो । ‘कुराकानी दुई पार्टीबीचको सम्बन्धमा बढी केन्द्रित थियो,’ भट्टराईले भने, ‘त्यसबाहेकका द्विपक्षीय विषयमा पनि छलफल भयो ।’ कूटनीतिक सम्बन्धको ६० वर्षमा दुई देशले विश्वास र भरोसायोग्य मित्रता अघि बढाएको भन्दै चिनियाँ नेताले देउवालाई बताए । 

एक चीन–नीतिप्रति प्रतिबद्धता जनाउने क्रममा देउवाले चिनियाँ नेतालाई आफू विगतमा प्रधानमन्त्री हुँदा तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामाको काठमाडौंस्थित प्रतिनिधिको कार्यालय बन्द गराएको स्मरण गराएका थिए । यसप्रति चिनियाँ नेता लिउले प्रशंसा गरेका थिए । उनले कांग्रेससँग चीन सरकार र चिनियाँ पार्टीको सम्बन्ध पुरानो रहेको र थप मजबुत गर्ने चाहना राखेका थिए ।

चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले नेपाली कांग्रेसलगायत सबै नेपाली राजनीतिक दलहरूसँग मैत्रीपूर्ण सम्बन्ध आदान–प्रदान कायम गर्दै आएको छ, कांग्रेससँगको सम्बन्ध हाम्रो प्राथमिकतामा छ ।

‘चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले नेपाली कांग्रेसलगायत सबै नेपाली राजनीतिक दलहरूसँग मैत्रीपूर्ण सम्बन्ध आदान–प्रदान कायम गर्दै आएको छ, कांग्रेससँगको सम्बन्ध हाम्रो प्राथमिकतामा छ,’ लिउले देउवासँग भनेका थिए । उनले चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको आसन्न २०औँ महाधिवेशनबारे पनि जानकारी गराएका थिए । चिनियाँ नेता लिउले नेपाल र चीनलाई हिमाल र नदीले जोडेको र दुई देश साझा भविष्यका विकास साझेदार रहेको उल्लेख गरेका थिए । सन् २०१९ मा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेपाल भ्रमणका क्रममा दुई देशबीच मित्रता रणनीतिक साझेदारीमा स्तरोन्नति भएको भन्दै उनले विगतका सहमति कार्यान्वयन गर्न चीन प्रतिबद्ध रहेको बताएका थिए । 

प्रधानमन्त्री देउवासँगको भेटवार्ताबारे परराष्ट्रद्वारा जारी विज्ञप्तिमा नेपाल र चीनबीच पारस्परिक रुचिका विषयमा छलफल भएको उल्लेख छ । तीनदिने भ्रमणका क्रममा आएका लिउले आइतबार परराष्ट्रमन्त्री डा. नारायण खड्कासँग पनि भेट गरेका छन् । खड्काले चिनियाँ प्रतिनिधिमण्डलको स्वागतमा रात्रिभोज दिएका छन् । परराष्ट्रमन्त्री खड्कासँग चिनियाँ नेताको कुराकानीमा दुई देशको सम्बन्ध थप सुदृढ बनाउने विषयमा छलफल भएको परराष्ट्रले जनाएको छ । 

यसअघि चिनियाँ नेता लिउले नेपाली नेतासँगको भिडियो संवादको सुरुवात माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डबाट गरेका थिए । उनले ९ असारमा प्रचण्डसँग, १० असारमा एमाले अध्यक्ष ओलीसँग र १६ असारमा कांग्रेस नेता एवं परराष्ट्रमन्त्री डा. नारायण खड्कासँग भिडियो संवाद गरेका थिए । ओली र प्रचण्डसँग भएको दुई दिनको भर्चुअल संवादबारे सिपिसीले १० असारमा एउटै प्रेस नोटमा समावेश गरेको थियो । 

एमाले र माओवादीसँग आपसी सहयोगसम्बन्धी समझदारीपत्र आदान–प्रदान भएको सिपिसीको वेबसाइटमा उल्लेख छ । चिनियाँ नेता लिउले एमाले र माओवादीसँग सिपिसीको समान धारणा र भावना रहेको भन्दै अन्तरपार्टी आदान–प्रदान थप सुदृढ हुने पनि उल्लेख गरेका थिए । दुई पार्टीहरूसँग सिपिसीले सम्बन्ध थप सुदृढ बनाउने र जनताबीचको सम्बन्ध पनि प्रगाढ बनाउने प्रतिबद्धता जनाएका थिए ।

प्रधानमन्त्री एवं पार्टी सभापतिका तर्फबाट एक चीन–नीतिप्रति हाम्रो प्रतिबद्धता पुनर्पुष्टि गरिएको छ र उहाँहरूलाई प्रधानमन्त्रीले नेपाली भूमि चीनविरुद्ध प्रयोग गर्न नदिने पनि आश्वस्त पार्नुभएको छ । डा. दिनेश भट्टराई, पूर्वराजदूत

दुई देश र पार्टीहरूले एक–अर्काको चासो सम्बोधन गर्नुपर्ने तथा सम्बन्धको स्वस्थ र स्थिर विकासमा ध्यान दिनुपर्ने उनको भनाइ थियो । उनले ओली, प्रचण्ड र खड्कालाई सिपिसीको आसन्न २०औँ महाधिवेशनबारे जानकारी दिएका थिए । ‘पार्टी महाधिवेशनले नेपाल र चीन सम्बन्धको विकासमा नयाँ गति दिनेछ,’ लिउको भनाइ थियो । अमेरिकाको स्टेट पार्टनरसिप प्रोग्राम (एसपिपी) कार्यान्वयन नगर्नेबारे सरकारको निर्णय आएको तीन सातापछि चिनियाँ नेता नेपाल भ्रमणमा आएका छन् । ६ असारमा मन्त्रिपरिषद्ले एसपिपी स्वीकार नगर्ने निर्णय गरेको थियो । यद्यपि, त्यसको अमेरिकालाई पत्राचार गर्न बाँकी छ । 

तीन पार्टीका नेताद्वारा स्वागत 
चिनियाँ नेता लिउलाई परराष्ट्रका शिष्टाचार अधिकारीबाहेक कांग्रेस, एमाले र माओवादीका प्रतिनिधिले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा स्वागत गरेका थिए । कांग्रेसबाट डा. दिनेश भट्टराई, एमालेबाट राजन भट्टराई र माओवादीबाट नेता सुरेन्द्र (राम) कार्की विमानस्थल पुगेका थिए । चिनियाँ नेता लिउले सोमबार माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड र मंगलबार एमाले अध्यक्ष ओलीसँग भेटवार्ता गर्ने कार्यक्रम छ । लिउले राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी, सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटालगायतका नेतासँग पनि शिष्टाचार भेट गर्ने कार्यक्रम छ ।