घण्टाघरमा ५० लाख खर्चेर नयाँ घडी राखिने, अब दम दिन नपर्ने

काठमाडौंको घण्टाघर स्तम्भमा नयाँ घडी राखिने भएको छ । ०७२ को भूकम्पले क्षति गरेपछि बन्द भएका चारवटा घडी हटाएर आधुनिक घडी राखिन लागिएको सहरी विकास मन्त्रालय, केन्द्रीय आयोजना कार्यान्वयन इकाइका आयोजना उपनिर्देशक अविनाश श्रीवास्तवले बताए । 

‘म्यानुअल घडी हटाएर अटोमेटिक चल्ने घडी राख्छौँ । अब दम दिइरहनुपर्दैन । तर, घडीको आकार र डिजाइन यसअघिको घडीकै हुन्छ,’ उनले भने, ‘भारतबाट ल्याइने चारवटा घडीको मूल्य ५० लाख अनुमान गरेका छौँ ।’ हाल घण्टाघर स्तम्भको चारै भागमा रहेका चारवटा परम्परागत (दम दिनुपर्ने) घडीका सुईमा खिया लागेका छन् । विसं १९१८ राखिएका घडीमा त्रिचन्द्र क्याम्पसका कर्मचारी तथा घडीका मिस्त्री गणेश सापकोटाले ३६ वर्षसम्म दम दिएका थिए । सातामा दुईपटक दम दिनुपर्दथ्यो । तर, ०७२ को भूकम्पले भवन र घडी स्तम्भमा क्षति पुगेपछि दम दिन छाडिएको सापकोटाले बताए । 

तत्कालीन प्रधानमन्त्री वीरशमशेरले आफ्ना चार छोराका लागि भनेर बेलायत भ्रमणबाट फर्कंदा चारवटा घडी ल्याएका थिए । घडी ठुलो आकारको भएकाले त्रिचन्द्र क्याम्पस परिसरमा बुर्जा शैलीको स्तम्भ तथा भवन निर्माण गरी चार भागमा घडी राखिएको थियो । त्यतिखेर यहाँका बासिन्दा घण्टाघरका घडी हेरेर दैनिकी सुरुवात गर्दथे । 

०९० को भूकम्पमा घण्टाघर भत्किएपछि पुनर्निर्माण गरिएको थियो । घडी भने मर्मत गरी पुरानै राखिएको थियो । अहिले भने नयाँ घडी राख्न थालिएको हो । पुरातत्व विभागका महानिर्देशक सौभाग्य प्रधानांगले पुरानो घडी हटाउन नपाइने बताइन् । ‘घडी फेर्न पाइँदैन, मुख्य त बाहिरी आकार उस्तै हुनुपर्छ, बाहिरी रूपमा केही पनि छुन पाइँदैन, तर ब्याट्री फेर्न वा पावर दिनचाहिँ पाइन्छ,’ उनले भनिन् । 

पुनर्निर्माणमा ढिलाइ
त्रिचन्द्र कलेजपरिसर र घडी स्तम्भको पुनर्निर्माणमा ढिलाइ भएको छ । पुनर्निर्माणका लागि ३६ करोड ४० लाख लागत लाग्ने अनुमान गरिएको केन्द्रीय आयोजना कार्यान्वयन इकाइका आयोजना उपनिर्देशक अविनाश श्रीवास्तवले जानकारी दिए । ‘घण्टाघरको काम अझै सुरु भएको छैन, भर्खर त्यहाँ स्क्र्यापिङ गर्दै छौँ, अरू ब्लकको कामचाहिँ अघि बढिरहेको छ, घडीसहित सबै ब्लक एकै चरणमा सक्ने गरी ०७८ मा ठेक्का लगाएका थियौँ, यसको सकाउनुपर्ने म्याद ०८२ असार मसान्तसम्म रहेको छ,’ उनले भने, ‘त्रिचन्द्र र घडी स्तम्भका लागि बजेट पनि ढिलो आएकाले काम पनि ढिलो भएको हो, घण्टाघरसहित काम छिटो सकाउ भनेर ठेकेदारलाई ताकेता गरिरहेका छौँ, हामीले ठेकेदारलाई दिनुपर्ने सबैमा सहजीकरण गरेका छौँ, आशा छ समयमै काम सकिन्छ ।’ उनका अनुसार प्रबलीकरण गर्दा नट बल्टिङ गरेर प्लास्टर गरी फिट गरिन्छ । त्यस्तै चुना, सुर्की, भुसलगायतको समिश्रणबाट बाहिरी भागमा प्लास्टर गरी मौलिकता दिइनेछ भने प्रबलीकरण गर्न पुनर्निर्माण सकिएपछि सेतो पेन्ट लगाइनेछ । 

भवन नबन्दा त्रिचन्द्रको पठनपाठनसमेत प्रभावित 
घण्टाघर क्षेत्र त्रिचन्द्र कलेजको परिसरमा छ । भूकम्पले क्षतिग्रस्त भवन नबन्दा पठनपाठनमा समस्या भएको क्याम्पस प्रमुख प्राडा नीलम श्रेष्ठले बताइन् । ‘त्रिचन्द्र परिसरको मर्मतसम्भार नसकिँदा पढाइ सञ्चालनमा बाधा पुगेको छ, ०७२ यता कतिपय क्लास त कक्षाकोठाकै अभावमा सञ्चालन गर्न सकेका छैनौँ,’ उनले भनिन्, ‘क्षति पुगेका ब्लकमा नेपाली, जियोलोजी, लाइब्रेरी, ल्याब्रोटरीलगायत कार्यक्रम सञ्चालनमा थिए, भवन नबन्दा बिआइटी, सिएसआइटी, बिसिएलगायत कार्यक्रम सञ्चालन गर्न सकेका छैनौँ ।’