‘भारतको रक्षा र सुरक्षा साझेदारीमा इयूको नजर’

युरोपेली संघ (इयू)ले भारतसँग सुरक्षा र रक्षा साझेदारी अन्वेषण गरिरहेको इयूकी प्रमुख उर्सुला भोन डेर लेयनले शुक्रबार नयाँदिल्लीमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग भेट गर्नुअघि बताएकी छिन्।

भोन डेर लेयन आफ्नो परम्परागत सहयोगी संयुक्त राज्य अमेरिकासँग बिग्रिएको सम्बन्ध बचाउन खोज्दै आफ्ना कमिश्नरहरूको समूहका साथ दुईदिने भ्रमणका लागि बिहीबार भारत आइपुगेकी हुन्।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले मित्र र शत्रु दुवैका विरुद्ध धेरै शुल्क लगाउने घोषणा गरेपछि प्रतिनिधिमण्डलले विश्वको पाँचौँ ठुलो अर्थतन्त्रसँग आफ्नो कूटनीतिक र व्यापारिक सम्बन्धलाई गहिरो बनाउने लक्ष्य राखेको छ।

इयूले एसिया–प्रशान्त क्षेत्रमा चीनको बढ्दो प्रभावबारे साझा चिन्ताहरू, लचिलो आपूर्ति शृंखला निर्माण र कृत्रिम बौद्धिकता (एआई)सहित नयाँ प्रविधिहरूको शासनबारे भारतसँग साझा आधार खोज्ने आशा पनि राखेको छ।

‘हामी जापान र दक्षिण कोरियासँगको साझेदारीको ढाँचामा भारतसँग भविष्यको सुरक्षा र रक्षा साझेदारीको अन्वेषण गर्दै छौँ भनेर म घोषणा गर्न सक्छु,’ इयू प्रमुखले शुक्रबार भारतीय राजधानीमा सार्वजनिक भाषणमा भनिन्, ‘यसले हामीलाई साझा खतराहरूविरुद्ध हाम्रो काम बढाउन मद्दत गर्नेछ, चाहे त्यो सीमापार आतंकवाद, समुद्री सुरक्षा खतरा, साइबर आक्रमण वा हामीले देख्ने नयाँ घटना, हाम्रो महत्त्वपूर्ण पूर्वाधारमा आक्रमण होस्।’

इयू भारतको सबैभन्दा ठुलो व्यापारिक साझेदार हो। इयूले सन् २०२३ मा एक खर्ब २४ अर्ब युरो (एक खर्ब ३० अर्ब डलर) मूल्यबराबरको वस्तुहरूको व्यापार गरेको थियो। ब्रसेल्सका अनुसार यो कुल भारतीय व्यापारको १२ प्रतिशतभन्दा बढी हो।

भारतीय बजारले रक्षादेखि कृषि, कार र स्वच्छ ऊर्जासम्मका क्षेत्रहरूका लागि धेरै अवसरहरू प्रदान गर्दछ। तथापि, उच्च शुल्कहरूद्वारा संरक्षित यो हाल इयूको वस्तुहरूको व्यापारको केवल २.२ प्रतिशत मात्र हो। इयूले आफ्ना कार, मदिरा, वाइन र अन्य उत्पादनहरूका लागि प्रवेश अवरोधहरू कम गर्ने व्यापार सम्झौताका लागि जोड दिइरहेको छ।

यसैबिच नयाँदिल्लीले स्वच्छ ऊर्जा, सहरी पूर्वाधार र पानी व्यवस्थापनजस्ता क्षेत्रहरूमा उच्च इयू लगानीको आशा गरेको छ। मोदीले संयुक्त स्थानीय उद्यम र यसका कुशल व्यवसायीहरूका लागि थप सुव्यवस्थित आप्रवासन नीतिका लागि जोड दिएका छन्।

‘इयू र भारतबिचको स्वतन्त्र व्यापार सम्झौता विश्वमा कहीँ पनि यसप्रकारको सबैभन्दा ठुलो सम्झौता हुनेछ,’ भोन डेर लेयनले भनिन्, ‘यो सजिलो हुनेछैन, तर मलाई पनि थाहा छ कि समय र दृढसंकल्प महत्त्वपूर्ण छ। यसैकारण हामीले प्रधानमन्त्री मोदीसँग यो वर्षभित्र यसलाई सम्पन्न गर्न जोड दिन सहमति जनाएका छौँ।’

दुवै पक्षले युक्रेनमा रुसको युद्धबारे पनि छलफल गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। आफ्नो परम्परागत सैन्य हार्डवेयरको आपूर्तिकर्ता एवं ऐतिहासिक रूपमा रुससँग नजिक भारतले युक्रेनको आक्रमणपछि मस्कोबाट टाढा रहन पश्चिमी दबाबको विरोध गरेको छ।