एक वर्षमा विश्वमा एक करोड क्षयरोगी थपिए, भारतमा मात्रै विश्वको एकचौथाइ क्षयरोगी
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्युएचओ) ले तयार पारेको विश्व टिबी रिपाेर्ट– ०२० अनुसार सन् ०१९ मा विश्वमा करिब एक करोड क्षयरोगी थपिएका छन् । त्यसमध्ये भारतमा मात्रै २६ लाख ४० हजार मानिसमा क्षयरोग देखिएको थियो । यहाँ प्रतिएक लाखमा एक सय ९३ जनामा (क्षयरोग) टिबी हुने अध्ययनले देखाएको छ ।
भारतमा कुल क्षयरोगीको २६ प्रतिशत छन् । बाँकी विश्वमा तीन भाग र भारतमा मात्रै एक भाग क्षयरोगी रहेको रिपाेर्टमा उल्लेख छ । रिपाेर्टअनुसार इन्डोनेसियामा ८.५ प्रतिशत, चीनमा ८.४ प्रतिशत, फिलिपिन्समा ६ प्रतिशत, पाकिस्तानमा ५.७ प्रतिशत, नाइजेरियामा ४.४ प्रतिशत, बंगलादेशमा ३.६ प्रतिशत र दक्षिण अफ्रिकामा ३.६ प्रतिशत क्षयरोगी रहेका छन् ।
यस्तै रिपाेर्टअनुसार सन् ०१९ मा क्षयरोगका कारण १४ लाख मानिसले ज्यान गुमाएका थिए । क्षयरोग लाग्ने उमेर समूह १५ वर्ष देखिमाथिका ५६ प्रतिशत पुरुष, ३२ प्रतिशत महिला र १२ प्रतिशत बालबालिका छन् । यसरी क्षयरोग लाग्नेमध्ये ८.२ प्रतिशत एचआइभी पजिटिभबाट पीडित थिए ।
रिपाेर्टले विश्वमा क्षयरोगको संक्रमण दर घट्दै गएको जनाएकाे छ । तर, सोही रिपाेर्टले के पनि भनेको छ भने सन् ०१५ र ०२० को बीचमा संक्रमणदर २० प्रतिशतले कमी ल्याउने लक्ष्य रहेकोमा यो बढ्न सक्छ । सन् ०१५ देखि ०१९ सम्म एक लाख जनसंख्यामा क्रमशः १४२ देखि १३० नयाँ संक्रमित फेला परेका छन् । यो सन् ०१५ को तुलनामा ९ प्रतिशत कमी हो । यस्तै सन् ०१८ देखि ०१९ को बीचमा २.३ प्रतिशत मात्रै कमी आएको छ ।
भारतमा क्षयरोगको औषधिको प्रभाव कम
भारतमा प्रतिएक लाख जनसंख्यामा एक सय ९३ जनामा क्षयरोग संक्रमण रहेको अध्ययनले देखाएको छ । जसअनुसार २६ लाख ४० हजार भारतीयमा क्षयरोग हुन सक्ने अनुमान छ । रिपाेर्टअनुसार यसमध्ये ८२ प्रतिशतको उपचार हुन्छ भने मृत्युका अनुपात १७ प्रतिशत छ ।
यस्तै सोही रिपाेर्टअनुसार भारतमा क्षयरोगको औषधिको प्रभाव घट्दै गएको छ । जसका कारण पनि संक्रमित बढिरहेका छन् । रिपाेर्र्पोटमा भनिएको छ, ‘औषधिको प्रभाव निरन्तर घट्नुले स्वास्थ्य सेवालाई नै चुनौती दिइरहेको छ ।’