सप्तरंग

छुदेन काविमोको दोस्रो उपन्यास ‘उरमाल’ सार्वजनिक 

भारतीय नेपालीभाषी लेखक छुदेन काविमोको दोस्रो उपन्यास ‘उरमाल’ सार्वजनिक भएको छ । शनिबार काठमाडौंमा आयोजित एक कार्यक्रमकाबिच मानवशास्त्री डा. सुरेश ढकाल र लेखक काविमोले संयुक्त रूपमा ‘उरमाल’ सार्वजनिक गरेका हुन्। 

उपन्यास सार्वजनिकपछि लेखक काविमोसँग ढकालले संवाद गरेका थिए। कृतिको पृष्ठभूमि बताउँदै ढकालले ‘उरमाल’ बेलायती उपनिवेशले आदिवासीहरूलाई गरेको औपनिवेशिक शोषणको तितो कथा भएको बताए। 

‘म पनि दिनमा तीन कप जति चिया खान्छु। वर्षको करिब ११ सय कप चिया पिउँदो रहेछु,’ ढकालले भने, ‘तर, चिया खाँदै गर्दा चिया उमार्नेहरूबारे यसरी कहिल्यै सोचेको रहेनछु। वास्तवमा यो किताब दक्षिण एसियाको साझा कथा हो।’

लेखकले ‘फातसुङ’ आएपछि प्राप्त भएका पाठक प्रतिक्रिया आएको र त्यसैको ऊर्जास्वरूप ‘उरमाल’ लेखिएको बताए। ‘फातसुङ आएपछि धेरै पाठकले पढेर प्रक्रिया दिनुभयो। त्यसले खुसीसँगै चुनौती पनि थपिदियो। त्यसपछि के लेख्ने भनेर कन्टेन्ट खोज्दै जाँदा डुवर्सका चिया बगानमा काम गर्ने कमानेका कथा सुनेँ अनि कथा खोज्न त्यतै झरेँ।’

संसारका धेरै मान्छेको बिहान चिया पिएर सुरु हुने गरेको, तर तिनै चिया उमार्नेको तितो कथा लेखिनुपर्छ भन्ने लागेर आफूले त्यस विषयलाई ‘उरमाल’ मा विस्तार काविमोले सुनाए।

‘उहिले ब्रिटिसले मुनाफा हेरेर चिया उत्पादन सुरु गर्‍यो। चियाको बोटमा सुन फल्छ भनेर आदिवासीको बस्तीमा चिया फैलायो। आदिवासी पनि सपना देखेर हुलका हुल डुवर्स र आसाम झरे,’ काविमोले कथा लेखिनुको पृष्ठभूमि बताए, ‘तर, दुई सय वर्षदेखि चिया उमार्नेहरूको दुःख ज्युँकात्युँ छ। आज पनि उनीहरूले राम्रो पारिश्रमिक पाउन सकेका छैनन्। हामी जेलाई दुःख भन्छौँ, त्योभन्दा भयानक दुःख त चिया उमार्नेहरूको रहेछ। र, त्यही दुःखले उरमाल लेखायो।’

यसअघि काविमोको ‘फातसुङ’ उपन्यास प्रकाशित छ, जुन नेपाली भाषासँगै हिन्दी, बंगाली, सिन्धी र अंग्रेजीमा समेत अनूदित छ। सोही किताबलाई ‘सङ अफ द सोइल’ शीर्षकमा अजित बरालले अनुवाद गरेका छन्। उक्त किताब भारतको प्रतिष्ठित पुरस्कार जेसिबी प्राइज फर साउथ एसियन लिटरेचरको सर्टलिस्टमा पनि परेको थियो। 

किताब फाइनप्रिन्टले प्रकाशन गरेको हो।