युक्रेन र अमेरिकाद्वारा खनिज सम्झौतामा हस्ताक्षर

संयुक्त राज्य अमेरिका र युक्रेनले दुई महिनाको ढिलाइपछि खनिज सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका छन्। सम्झौतालाई अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रशासनले सैन्य सहायता समाप्त भएपछि किभप्रति अमेरिकी प्रतिबद्धताको नयाँ रूप भनेको छ।

युक्रेनले लामो वार्तापछि आफ्ना प्रमुख हितहरू सुरक्षित गरेको बताएको छ। यसमा आफ्नै दुर्लभ धातुहरूमाथि पूर्ण सार्वभौमिकता पनि समावेश छ, जुन नयाँ प्रविधिहरूका लागि अत्यावश्यक छन् र अहिलेसम्म धेरैजसो प्रयोग नभएका छन्।

तीन वर्षअघि रुसले आक्रमण गरेपछि पूर्वराष्ट्रपति जो बाइडेनको नेतृत्वमा पठाइएको अमेरिकी हतियारको क्षतिपूर्तिका रूपमा ट्रम्पले सुरुमा युक्रेनको खनिज सम्पत्तिको अधिकारको माग गरेका थिए।

ट्रम्पले विश्वभरका अमेरिकी सुरक्षा प्रतिबद्धताहरूलाई तीव्र रूपमा कम गर्न खोजिरहेकाले प्रारम्भिक हिचकिचाहटपछि युक्रेनले संयुक्त राज्य अमेरिकाको दीर्घकालीन लगानी सुरक्षित गर्ने तरिकाका रूपमा खनिज सम्झौतालाई स्वीकार गरेको छ।

वासिङ्टनमा सम्झौताको घोषणा गर्दै अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले ‘युक्रेनमा स्थायी शान्ति र समृद्धिका लागि दुवै पक्षको प्रतिबद्धता’ देखाएको बताए। ‘यो सम्झौताले रुसलाई ट्रम्प प्रशासन लामो समयसम्म स्वतन्त्र, सार्वभौम र समृद्ध युक्रेनमा केन्द्रित शान्ति प्रक्रियामा प्रतिबद्ध छ भन्ने स्पष्ट सन्देश दिन्छ,’ बेसेन्टले भने, ‘र स्पष्ट रूपमा रुसी युद्ध मेसिनलाई वित्त पोषण वा आपूर्ति गर्ने कुनै पनि राज्य वा व्यक्तिलाई युक्रेनको पुनर्निर्माणबाट फाइदा लिन अनुमति दिइनेछैन।’

अर्थमन्त्रीको वक्तव्यमा युक्रेनमा रुसको ‘पूर्ण–स्तरको आक्रमण’ उल्लेख गरिएको छ। यो ठुलो मात्रामा जिम्मेवारी बोक्ने ‘संघर्ष’ भन्ने ट्रम्प प्रशासनको सामान्य व्याख्याबाट फरक छ।

किभमा प्रधानमन्त्री डेनिस स्मिगलले सम्झौता ‘राम्रो, समान र फाइदाजनक’ भएको बताए। उनले दुई देशले प्रत्येक पक्षलाई समान मतदान अधिकार भएको पुनर्निर्माण लगानी कोष स्थापना गर्ने र युक्रेनले ‘आफ्नो भूमिगत, पूर्वाधार र प्राकृतिक स्रोतहरूमा पूर्ण नियन्त्रण’ राख्ने बताए।

किभका लागि प्रमुख चिन्तालाई सम्बोधन गर्दै उनले युक्रेनलाई सन् २०२२ फेब्रुअरीमा रुसले आक्रमण गरेदेखि अमेरिकी समर्थनमा अर्बौँ डलरको कुनै पनि ‘ऋण’ फिर्ता गर्न नभनिएको बताए। ‘कोषको नाफा युक्रेनमा मात्र पुनः लगानी गरिनेछ,’ उनले भने।

युक्रेनी अर्थमन्त्री युलिया स्विरिडेन्कोले सम्झौताले खनिज र तेल तथा ग्यास परियोजनाहरूका साथै ‘सम्बन्धित पूर्वाधार वा प्रशोधन’लाई वित्तीय सहयोग गर्ने जानकारी दिइन्।

ट्रम्पले प्रारम्भमा पाँच खर्ब डलर मूल्यबराबरको खनिज सम्पत्ति खोजेका थिए। यो युद्धदेखि युक्रेनलाई संयुक्त राज्य अमेरिकाले योगदान गरेको रकमको लगभग चार गुणा हो।