बाढी बिमामा कैलाली र बर्दियाका चार हजार किसान आबद्ध

कैलाली र बर्दियामा सञ्चालित सूचकांकमा आधारित बाढी बिमामा यस वर्ष चार हजार दुई सय ७८ किसान आबद्ध भएका छन्। कर्णाली नदीका कारण बाढीको जोखिममा रहेका कैलाली र बर्दियाका किसान बाढी सूचकांकमा आधारित बाढी बिमामा आबद्ध भएका छन्। 

यो कार्यक्रम कैलालीको टीकापुर नगरपालिका, जानकी गाउँपालिका र बर्दियाको गेरुवा गाउँपालिका, राजापुर र मधुवन नगरपालिकामा लागू भएको छ। 

सूचकांकमा आधारित बाढी बिमामा गत वर्ष नौ सय ३५ घरधुरी बिमामा आबद्ध भएका थिए। गत वर्ष दुईपटक बाढी आएपछि किसानले रु. ३५ लाख ६५ हजार पाँच सय ७५ क्षतिपूर्ति पाएका छन्। 

बिमामा यस वर्ष यी दुई जिल्लाका चार हजार दुई सय ७८ किसान आबद्ध भएका छन्। गत वर्ष परीक्षणका रूपमा सञ्चालन भएको बिमामा आबद्ध किसानले २५ प्रतिशत बिमा क्षतिपूर्ति पाएपछि यस वर्ष किसान थपिएका प्राक्टिकल एक्सनका वरिष्ठ कार्यक्रम अधिकृत चक्रबहादुर बमले बताए। 

कर्णाली नदीमा पानीकाे सतह बढ्दै जाँदा १० देखि एक सय प्रतिशतसम्म क्षतिपूर्ति पाउने मापदण्ड छ। गत वर्ष कर्णाली नदीमा १२ मिटरमाथि पानीको सतह पुगेकाले किसानले २५ प्रतिशत क्षतिपूर्ति पाएका हुन्। बिमा भुक्तानीको प्रक्रिया एक हप्ताको हुन्छ । किसानले भएको क्षतिबापत रकम एक हप्तामा प्राप्त गर्ने गरेका छन्। 

कर्णाली नदीमा १०.८० मिटरसम्म पानीको सतह पुग्दा किसानले १० प्रतिशत बिमाबापतको रकम प्राप्त गर्दछन्। त्यस्तै ११.८१ देखि १२.८० मिटर पानीको मापन भएपछि २५ प्रतिशत, १३.८० मिटरदेखि १४.८१ पानीको मापन भएमा ७५ प्रतिशत र १४.८० भन्दा बढी पानीको सतह मापन भएमा किसानले शतप्रतिशत बिमाबापतको रकम प्राप्त गर्नेछन्।

बाढी बिमा कार्यक्रम यी पालिकामा रहेका सहकारीसँगको साझेदारीमा सञ्चालन गरिएका छन्। कर्णाली नदीको चिसापानीमा रहेको जलमापन केन्द्रमा तोकिएको सूचकांकमा जलस्तर पुगेपछि त्यसबाट प्रभावित हुने तल्लो तटीय क्षेत्रमा हुन सक्ने क्षतिको पूर्वनिर्धारित मापदण्डअनुसार बिमा कम्पनीले क्षतिपूर्ति प्रदान गर्ने सर्तमा गरिएको बिमालाई सूचकांकमा आधारित बाढी बिमा भनिन्छ। यो बिमा बाढीग्रस्त क्षेत्रमा बसोवास गर्ने गरिब किसानका लागि निकै प्रभावकारी हुने अपेक्षा छ। 

किसानले कर्णाली चिसापानी जलमापन केन्द्रमा नदीको बहाव १०.८ मिटर पुग्नेबित्तिकै दाबी गर्न पाउनेछन्। प्राक्टिकल एक्सनले शिखर बिमा कम्पनीमार्फत बाढी बिमा कार्यक्रमका लागि कैलाली र बर्दियामा सघाइरहेको छ। 

जोखिम हस्तान्तरण पद्धतिमा पहुँच कायम गरेर बाढी जोखिम क्षेत्रमा बसोवास गर्ने साना किसान तथा सीमान्तकृत वर्गको आर्थिक क्षति कम गर्न कार्यक्रम लागू गरिएको हो। 

कर्णाली नदी किनारको जोखिम क्षेत्रमा सूचकांकमा बाढी पुगेपछि किसानलाई क्षतिबापतको बिमा रकम उपलब्ध गराइने गरिएको वरिष्ठ कार्यक्रम अधिकृत बमले बताए।  सूचकांकका आधारमा बिमा क्षतिपूर्ति पाएपछि किसानसमेतले राहत महसुस गरेका छन्। रासस