घर पक्की, शौच खुला स्थानमा

जनता आवासले पक्की घर मात्रै बनाइदियो, आफ्नो जग्गा नभएका विपन्न परिवार खुला स्थानमा शौच गर्न बाध्य

जनता आवास योजनाअन्तर्गत विपन्नले पक्की घर पाए । तर, शौचालय बनाइदिने प्याकेज भने सरकारी योजनामा थिएन । विपन्नले आफ्नै खर्चमा शौचालय बनाउन सकेनन् । त्यसैले पक्की घरमा बस्ने उनीहरू शौच भने खुला स्थानमै गर्न बाध्य छन् । 

मधेस प्रदेश सरकारको भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्रालयअन्तर्गत सञ्चालित जनता आवासबाट पक्की घर पाएका रौतहटको चन्द्रपुर नगरपालिका– ५ मोतीपुरका विपन्न दलित समुदाय खुला स्थानमा शौच जान बाध्य भएका हुन् । सहरी विकास तथा भवन कार्यालय पर्साले उपभोक्ता समितिमार्फत पक्की घर बनाइदिएको हो । जब कि रौतहटलाई केही वर्षअघि नै खुला दिसामुक्त जिल्ला घोषणा गरिएको थियो । 

घर भए पनि शौचालय नभएका कारण आफूहरू शौच गर्न खेतबारीमा जानुपर्ने बाध्यता रहेको मोतीपुरकी सुनरिया देवीले बताइन् । मोतीपुरमा ३६ परिवारका लागि घर निर्माण गरिएको छ । घर निर्माण उपभोक्ता समितिकी अध्यक्ष मञ्जु माझी मुसहरले झुपडीमा बस्दै आएकोमा अहिले जस्तापाताको घर पाएपछि खुसी लागेको, तर शौचालयको अभाव खड्किएको बताइन् । ‘घरसँगै शौचालय पनि बनाइदिएको भए राम्रो हुन्थ्यो,’ उनले भनिन् ।

मन्त्रालयले दुईकोठे पक्की भवन बनाउन बजेट विनियोजन गरे पनि शौचालय निर्माणका लागि बजेट विनियोजन नगरेको सहरी विकास तथा भवन कार्यालय पर्साका निमित्त कार्यालय प्रमुख मदन रायले बताए । आर्थिक वर्ष ०७६/७७ देखि सञ्चालनमा रहेको गरिब तथा दलित समुदायका लागि आवासको व्यवस्थापन गर्ने उद्देश्यले जनता आवास कार्यक्रम सुुरु भएको थियो । केही दिनअघि चन्द्रपुर नगरपालिका– ५ मोतीपुर पुगेका निमित्त कार्यालय प्रमुख रायसँग स्थानीयले शौचालय नभएको गुनासो गरेका थिए ।

स्थानीय युवा सरोज बछारका अनुसार कतिपयको आफ्नो जमिनसमेत नभएकाले शौचालय बनाउन सक्ने अवस्था छैन । जमिन भएकाले पनि आर्थिक अभावमा शौचालय बनाउन नसक्ने उनले बताए । सहरी विकास तथा भवन कार्यालयले दुईकोठे पक्की घर बनाएर दिए पनि शौचालय बनाउनेतिर ध्यान नदिएको उनको गुनासो छ । 

सरकारको योजनाअनुसार रौतहटमा दुई हजार तीन सय ५० परिवारलाई पक्की घर निर्माण गर्ने कार्य अघि बढेको छ । तर, शौचालय निर्माणका लागि रकम नभएको प्रमुख रायले बताए । विपन्न समुदायको घर बनाउन एक परिवारलाई सरकारले तीन लाख ३६ हजार रुपैयाँ उपलब्ध गराएको छ । छाना नराखेको घरको छाना राख्ने र रकम भुक्तानी दिन स्थलगत अनुगमन सुरु गरिए पनि स्थानीयले भने घरसँगै शौचालयसमेत हुनुपर्ने माग गरेका छन् । प्रमुख रायले रौतहटमा आव ०७६/७७ मा एक हजार घर र आव ०७७/७८ मा १३ सय ५० गरी जम्मा दुई हजार तीन सय ५० घर निर्माण भएको जानकारी दिए । 

त्यस्तै, कतिपयका घर निर्माणसमेत अधुरै छ । रौतहटको राजदेवी नगरपालिका– १ को पथरा, वडा नम्बर ६ को राजदेवी, गौर नगरपालिका– २, इशनाथ नगरपालिका– २ को औरैया, चन्द्रपुर नगरपालिका– ९ को डुमरियामा घरहरू अधुरो रहेकाले विपन्न दलित परिवार समस्यामा छन् । निमित्त कार्यालय प्रमुख मदन रायका अनुसार बारामा १९ सय ३९ मध्ये एक हजार ५० घर निर्माण भई हस्तान्तरण भएको छ भने तीन सय २७ घरको कार्य अन्तिम चरणमा छ । पर्सामा एक हजार सात सय १९ मध्ये एक हजार एक सय ९४ निर्माण कार्य सम्पन्न भइसकेको र सात सय ४६ घर निर्माण अन्तिम चरणमा छ । तर, कुनै पनि घरमा शौचालय भने छैन ।