स्वास्थ्य बिमामा निजी अस्पतालको मनोमानी, चार हजारको उपचारमा ५८ हजारको बिल

सबै नागरिकको स्वास्थ्य सेवामा पहुँच पुगोस् भन्ने उद्देश्यले सरकारले लागू गरेको स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रममा निजी अस्पतालले मनोमानी गर्ने गरेको पाइएको छ । उपचारका लागि गएका विपन्न नागरिकको स्वास्थ्य बिमाबाट निजी अस्पतालले आफूखुसी रकम काट्ने गरेको खुलेको हो । 

झापाको दमकस्थित एडभान्स मल्टिस्पेसालिटी अस्पतालले ४२५० को उपचार गरेर ५८ हजारको बिमा दाबी गरेको छ । जसको बिल बिरामीलाई उपलब्ध गराएको छ । गौरादह– ७ की इशा सिवाकोटीले उपचार नै नगरेको पैसा बिमाबाट अस्पतालले कटाएको हो । 

सिवाकोटीको गत फागुन १९ मा लडेर कुहिनो खुस्किएको थियो । कुहिनो खुस्किएपछि उनी तत्काल दमकस्थित एडभान्स अस्पताल आइन् । अस्पतालमा दुई दिन बसेकी उनको बेड चार्जबापत बिमाबाट चार हजार काटिएको छ । यस्तै, हुँदै नभएको उपचारबाट ५४ हजार गरी जम्मा ५८ हजार काटिएको बिल उनको हातमा छ । 

अस्पतालले कुहिनो नै फेरेको (टोटल एल्बोरिप्लेसमेन्ट) भन्दै ५४ हजार बिमा दाबी गरेको छ । तर,  उनको हात तानतुन पारेर मिलाई प्लास्टर गरिएको छ । जसलाई मेडिकल भाषामा एल्बोडिसलोकेसन भनिने दमक अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट तथा हाडजोर्नी विशेषज्ञ डा. खड्ग लिम्बू बताउँछन् । जसको उपचार खर्च स्वास्थ्य बिमा बोर्ड सुविधा थैलीअन्तर्गतको विवरण तथा दर रेटअनुसार ४२५० मात्र लाग्छ ।

 सिवाकोटीको स्वास्थ्य बिमा कार्डमा प्रथम सेवा बिन्दु दमकको सरकारी अस्पताल तोकिएको छ । अन्य अवस्थामा दमक अस्पतालबाट रेफर लिएर मात्र उनले अरू अस्पतालमा जान पाउँछिन् । तर, आकस्मिक वार्डमा भर्ना गर्नुपर्ने अवस्थाको बिरामीले भने रेफर लिनुपर्दैन । प्लास्टर खोल्नका लागि रेफर माग्न दमक अस्पताल पुगेकी उनी दमक अस्पतालका मेसु डा. लिम्बुकहाँ पुगिन् । ‘बिल हेर्दा अस्वाभाविक लाग्यो । हातमा प्लास्टर थियो । हात चिरेकाे छ भनेर उहाँलाई सोधेँ,’ डा. लिम्बू भन्छन्, ‘तर, अप्रेसन भएको रहेनछ । फेरि टोटल एल्बो रिप्लेसमेन्ट (कुहिनो फेर्ने) प्रदेश– १ मा कहीँ हुँदैन । काठमाडौं नै जानुपर्छ ।’ 

४२५० को उपचारमा ५८ हजारको बिल काटेपछि सिवाकोटीले दमक अस्पतालमै प्लास्टर निकालिन् । डा. लिम्बूले नै उनको प्लास्टर निकालिदिएका हुन् । ‘यो एल्बो डिसलोकेसन भएकाे  हो । मैले प्लास्टर  खोलेर हेरेँ । तर, बिल कुहिनाे फेरेको छ,’ उनी भन्छन्, ‘यसमा ४२५० भन्दा बढी पैसा लाग्दैन । स्वास्थ्य बिमा बोर्डले नै त्यति तोकेको छ ।’

सिवाकोटी विपन्न परिवारकी हुन् । उनले ५८ हजार रकम केबाट काट्यो भन्ने जानकारी नपाएको बताइन् । ‘खै अप्रेसन त गरेको छैन । त्यही तानतुन गरेर प्लास्टर गरेको हो,’ उनले नयाँ पत्रिकासँग भनिन्, ‘म त जम्मा सात कक्षा पढेकी छु । कसरी जान्नू ? यहाँ डाक्टरलाई आएर भेट्दा पो थाहा पाएँ, मलाई त अस्पतालले ठगेछ ।’

स्वास्थ्य बिमामा निजी अस्पतालले यस्तै गर्ने गरेको डा. लिम्बू बताउँछन् । स्वास्थ्य बिमा बोर्डले समयमा अनुगमन नगर्दा विकृति निम्तिएको उनी बताउँछन् ।  ‘यो पनि मैले त जुन डाक्टरले हेरेको हो उसले नै प्लास्टर निकाल्नुस् भनेर रेफर गर्न लागेको थिएँ । उहाँले सबै कागजात दिँदा बिलमा आँखा पर्‍यो,’ उनी भन्छन्, ‘यो त एउटा केस मात्र हो । निजीमा यस्तो धेरै छन् ।

बिमा बोर्डले उपचार  केन्द्र तोकेको छ । तर, अनुगमन गर्दैन । त्यसकारण यस्तो समस्या आएको हो ।’ सिवाकोटीको हातको उपचार एडभान्स अस्पतालका हाडजोर्नी रोग विषेशज्ञ डा. अनुप पोखरेलले गरेका हुन् । पोखरेलले भने उपचार १५–२० हजारको भएको स्वीकार गरे । तर, बिमामा यो रकमको सेवा उल्लेख गर्ने ठाउँ नभएकाले ५४ हजार माग दाबी गरिएको दाबी गरे । ‘एल्बो (कुहिनाे)सँग सम्बन्धितमा बिमामा कि १५ सयको छ कि ५४ हजारको ।

अब १५ देखि २० हजारको काम गरेर १५ सय काट्न त मिलेन होला । उनीहरू पहिलादेखि नै किचकिच गर्दै थिए । हात बिग्रिएको छ भने कम्प्लेन गर्ने हो । यस्ता कुरामा कम्प्लेन गर्ने हो र !,’ उनी भन्छन्, ‘केस कम्प्लिकेटेट थियो । उहाँको हात सुनिएको थियो । उहाँको एल्बो डिसलोकेसन भएको हो । सिडेसन दिएर नै उपचार गरेको हो । दुई दिन पनि बेड भर्ना गरेँ । त्यसै त गरिनँ होला ?’ 

तर, दमक अस्पतालका मेसु तथा हाडजोर्नी रोग विषेशज्ञ डा. लिम्बूले भने उनको हातको अवस्था ‘कम्पिलकेटेट’ भएको भए स्टिल लगाउनुपर्ने बताए । तर, उनको हातमा स्टिल लगाएको छैन । अस्पतालका अध्यक्ष माधव पराजुलीले भने ठूलो अप्रेसन गरेको दाबी गरे । तर, अप्रेसन गरिएको भनिए पनि सिवाकोटीको हातमा कतै पनि अप्रेसनको दाग देखिँदैन । ‘यो हामीलाई दुःख दिने उद्देश्यले मात्र भनिएको हो । ठूलो अप्रेसन भएको रहेछ,’ अध्यक्ष पराजुली भन्छन्, ‘जिएकै प्रयोग गरेर एनेस्थेसियाको डाक्टर नै लगाएर अप्रेसन गरिएको रहेछ ।’ 

तर, बिरामी सिवाकोटीले भने आफूलाई बेहोस नबनाइएको दाबी गरिन् । सिवाकोटीकी आमा खगमाया सिवाकोटीले यत्रो खर्च कसरी आयो भनेर प्रश्न गर्दा डा. पोखरेलले उल्टै गाली गरेको आरोप लगाइन् । ‘मैले किन यत्रो खर्च आयो भनेर सोध्दा डा. साबले तपाईं जान्नुहुन्न भनेर गाली गर्नुभयो,’ उनी भन्छिन्, ‘हामी त यही अस्पताल (दमक अस्पताल) आउने थियौँ । एम्बुलेन्सले सीधै त्यहीँ लग्यो । हामी आतेसमा थियौँ । त्यहीँ गयौँ ।’ सिवाकोटीले प्लास्टर गर्नका लागि ब्यान्डिजसहितका सामग्रीसहित औषधि पनि छुट्टै खरिद गरेकी थिइन् । जसका लागि उनले फार्मेसीमा ६ हजार सात सय ३० रुपैयाँ तिरेकी पनि छिन् । त्यहाँ उल्लेख भएको सामग्रीमध्ये अधिकांश स्वास्थ्य बिमाबापत पनि पाइन्छ ।