ओलीले अब आफ्ना आलोचकविरुद्ध सत्ताका सबै संयन्त्र प्रयोग गर्नुहुन्छ

घनश्याम भुसाल, एमाले नेता

नेकपा सिंगो भएको वेला पार्टीभित्रैबाट केपी ओलीको राजीनामा माग भइरहेको थियो, त्यतिवेला तपाईंले ओलीजीलाई खाली खुट्टा हिँडाउँदै बालुवाटारबाट बालकोट पठाइनेछैन भन्नुभएको थियो । तर, तपाईंहरूलाई पार्टीबाट खाली खुट्टा पठाउने तयारी भएजस्तो देखिन्छ । अहिले सोधिएको स्पष्टीकरणले के संकेत गर्छ ? तपाईंहरूको प्रतिक्रिया के छ ?

यो नेता हिँडाउने होइन, विधि र विधान हिँडाउने प्रपञ्च हो । हिजो ओलीजीले संसद्समेत हिँडाउने, त्यसमार्फत संविधान हिँडाउने प्रयास गर्नुभएको थियो । अहिले विधान र त्यसमार्फत पार्टी नै हिँडाउने कोसिस गर्दै हुनुहुन्छ । यसर्थमा यो चानचुने विषय होइन । संसद् र संविधानविरुद्ध देशभित्र र बाहिरका सेटिङका साथ उहाँले जे षड्यन्त्र गर्नुभएको थियो, त्यसमा चोट खाएर निस्कनुभएको छ । त्यसैले उहाँले त्यसको बदला हामीसँग लिन खोज्दै हुनुहुन्छ । किनकि उहाँको यात्रामा हामीले अवरोध गरेका थियौँ । संसद् विघटनविरुद्ध सबै पार्टीहरू, नागरिक समाज, बुद्धिजीवी र सबैभन्दा सुरुमा त हामी नै उभियौँ । सुरुमा हेर्दा यो नेकपाभित्रको मुद्दाजस्तो मात्रै देखिएको थियो । पछि आएर सबै नागरिकको मुद्दा बन्यो, खासमा लोकतन्त्रकै प्रश्न बन्यो । सबै नेपाली एक ठाउँमा उभिएपछि उहाँको षड्यन्त्र असफल भयो । त्यसको बदला अहिले लिँदै हुनुहुन्छ । त्यसका लागि एमाले विभाजन गर्न उद्यत् हुनुहुन्छ । अहिलेको व्यवस्था भत्काउने उहाँको उद्देश्य हो । त्यसका लागि उहाँले स्पष्टीकरण माग्नुभएको छ, यो ठूलो विषय होइन । तर, आगामी स्वयं सरकार, राष्ट्रपति कार्यालय, अख्तियार, निर्वाचन आयोग र उहाँले उपयोग गर्न सक्ने सत्ताका सारा संयन्त्र दुरुपयोग गर्दै जानुहुन्छ । त्योचाहिँ चिन्ताको विषय हो ।

तपाईंहरूलाई स्पष्टीकरण सोधेर चेतावनी दिने वा तर्साउने मात्रै हो कि कारबाहीको तहसम्म जाने तयारी छ ? तपाईंहरूसँग जानकारी के छ ? मूल्यांकन के छ ?

उहाँ के गर्नुहुन्छ, के गर्नुहुन्न भनेर अनुमान गर्न नसकिने पात्र हो । हामी जोसुकैले सोच्ने सीमाभन्दा उहाँ अझैँ पर पुग्न सक्नुहुन्छ, त्यो पनि सजिलै । हामीले अहिले सोच्दा संविधान कानुन, समाज, मर्यादा, परम्परा, मूल्य र मान्यताभित्र रहेर बदमासी नै भयो भने पनि यतिसम्म होला भनेर सोच्छौँ । तर, उहाँ सधैँ त्योभन्दा पर पुग्नुहुन्छ । त्यसैले अब के गर्नुहुन्छ ? भन्न सकिँदैन । तर, निःसन्देह के भन्न सकिन्छ भने उहाँले अब धेरै चिज भत्काउनुहुन्छ । उहाँले त्यो वामएकता, गठबन्धन, हाम्रो बहुमत, जनताको आशा र विश्वास, स्थिरतातर्फको यात्रा सारा भत्काउनुभयो । अब बाँकी एउटा छ, नेकपा एमाले । त्यो पनि भत्काउन लागिराख्नुभएको छ । रोममा दासहरूले वेलावेलामा विद्रोह गर्थे र मालिकहरूले सयौँको संख्यामा ती विद्रोहीहरूलाई किलोमिटरको दूरीमा बाटोभरि झुन्ड्याउँथे । र, तिम्रो हालत यस्तै हुन्छ भनेर अरूलाई सुनाउँथे । उहाँले अहिले गर्न खोजेको यही हो । संसारमा जोसुकै होस्, त्यो आफ्नो प्रशंसक र चाकर हुनुपर्छ भन्ने मान्यता, दर्शन, विश्वास र सिद्धान्त उहाँको छ । जो चाकर हुन स्वीकार गर्दैनन्, ती सबै शत्रु हुन्् । चाकरहरूलाई आदेश गरिन्छ र शत्रुहरूलाई बदला लिइन्छ । उहाँले हामीलाई शत्रु ठान्नुभएको छ, त्यसैले बदला लिँदै हुनुहुन्छ । किनभने हामीले नेकपा एमाले नभत्काऊँ भनेका छौँ । मैले नेकपा एमालेलाई दक्षिण एसियाकै राम्रो पार्टी भन्ने गरेको थिएँ । कांग्रेसकै साथीहरूले पनि केही वर्षअघि स्विकार्थे । हामी आज त्यो पार्टी नभत्काऊँ, नबिगारौँ, एकता बचाऊँ भनिरहेका छौँ । उहाँ भत्काउन लागिरहनुभएको छ ।

तपाईंलगायत चार नेताबाट जुन स्पष्टीकरण मागिएको छ, त्यसको जवाफ दिने कि नदिने ? कसरी दिने ? के तयारी भइरहेको छ ?

हामीले उहाँलाई स्पष्टीकरण त के दिनु छ र ! उहाँ नै वैध होइन । किनभने उहाँले कथित संशोधित विधानअनुसार हामीलाई यो पत्र लेख्नुभएको छ । विधान उहाँले संशोधन गरेँ भन्नुभएको छ । पार्टीको विधान संशोधन हुन सक्छ, तर त्यो विधान अधिवेशनले मात्रै गर्न सक्छ । तर, उहाँले गुटको भेला गरेर विधान संशोधन गरिदिनुभयो । महाधिवेशन आयोजक कमिटी गठन गर्नुभयो । नेकपा एमालेको विधानमा महाधिवेशन आयोजक कमिटी भन्ने व्यवस्था नै छैन । उहाँ त्यस्तो समितिको अध्यक्ष हुनुभएको छ । त्यो अवैधानिक हो । उहाँको अध्यक्ष पदसमेत अवैधानिक हो । अवैधानिक हैसियतबाट उहाँले स्पष्टीकरण सोध्नुभएको छ । एमालेको विधानले उहाँलाई चिन्दैन । हिजो असंवैधानिक रूपमा संसद् विघटन हुँदा हामीले पुनस्र्थापना माग गरेका थियौँ । आज अवैधानिक रूपमा विधान संशोधन हुँदा हामीले पूर्ववत् केन्द्रीय कमिटीको माग गरेका छौँ । हामी वैधानिक व्यवस्थाको पक्षमा छौँ, तर उहाँ भत्काउने पक्षमा हुनुहुन्छ । त्यसैले हामीले उहाँलाई स्पष्टीकरण दिने होइन । बरु हामीले नै उहाँसँग स्पष्टीकरण लिनुपर्ने धेरै मुद्दा छन् । जसबारे हामीले उहाँसँग पक्कै सोध्नेछौँ ।

तर, स्पष्टीकरण दिन तीन दिनको म्याद दिनुभएको छ, त्यसभित्र जवाफ दिने विषयमा के सोच्नुभएको छ ?

उहाँको हैसियत नै वैधानिक छैन भने उहाँले दिएको म्यादको विषयमा त हामीलाई सरोकार भएन । तर, उहाँले उठाएका प्रश्नमा हामीले दुनियाँलाई त पक्कै बताउनुपर्छ । किनभने उहाँले अफवाह सिर्जना गर्दै हुनुहुन्छ । दुनियाँलाई उहाँले निरन्तर भ्रमित पारिराख्नुभएको छ । त्यसैले उहाँले चालेका कदमबारे दुनियाँलाई स्पष्ट पार्नुपर्नेछ । त्यसका लागि हामी केही लेख्छौँ ।

२८ कात्तिकमा तत्कालीन नेकपाका अध्यक्ष प्रचण्डले १९ पृष्ठको जुन अभियोगपत्र पार्टीमा दर्ता गर्नुभयो, ओलीले त्यस्तो ‘अराजनीतिक, तथ्यहीन र शत्रुतापूर्ण आरोप’ लेख्न सघाएको भन्दै तपाईंहरूमाथि कारबाही किन नगर्ने भनेर सोध्नुभएको छ । त्यसमा तपाईंहरूको जवाफदेहिता के हो ?

न्याय, कानुन र विधिको कखरा बुझेको मान्छेले उहाँले उठाउनुभएको प्रश्नलाई सजिलै मूर्खतापूर्ण भन्छ । अदालतले हामी सबैलाई फर्काएर २ जेठ ०७५ मा पु¥याएको छ, उहाँले हामीलाई २८ कात्तिकको पत्रको बारेमा स्पष्टीकरण सोध्दै हुनुहुन्छ । यसबीचको कुरा गर्ने हो भने त उहाँले कैयौँ स्पष्टीकरण दिनुपर्छ । 

नेकपाकालको मात्र होइन, एमाले पुनस्र्थापित भएपछि पनि ३ चैतमा सार्वजनिक निर्देशन दिँदादिँदै पनि ४ र ५ चैतमा एमालेको झन्डा, लोगो, चिह्न र नाम दुरुपयोग गरेर राष्ट्रिय भेला गर्नुभयो भन्ने छ । त्यो विषयमा पनि प्रश्न सोधिएको छ नि ।

दुरुपयोग हामीले गरेका होइनौँ, उहाँले एमालेको झन्डा र लोगोलाई गुटको कब्जामा लिनुभयो । त्यसविरुद्ध हामीले पार्टीको झन्डा उठायौँ । २८ फागुनमा उहाँले गुटको जुन भेला गर्नुभयो, विधान संशोधन गर्नुभयो, कमिटी विस्तार गर्नुभयो, त्यो भनेको पार्टी र झन्डालाई कब्जा गर्न खोजिएको हो । हामीले त्यहाँबाट खोसेर पार्टीको झन्डालाई माथि उठाउन खोज्यौँ । त्यसैले प्रश्न हामीमाथि होइन, उहाँसँग सोधिनुपर्छ ।

२८ फागुनको बैठक तपाईंहरूले थाहा पाएनौँ भन्नुभयो, तर ७ चैतमा बैठक डाकिएको छ, थाहा पाएनौँ भन्न पाइनेछैन भनेर अध्यक्ष ओलीले टेलिभिजनबाट सार्वजनिक आमन्त्रण गर्नुभएको थियो । तैपनि तपाईंहरू किन जानुभएन ?

धुम्बाराहीमा केपी ओलीसँग वार्ता हुँदा हामीले विधानविपरीतका निर्णय फिर्ता लिनुस् भन्यौँ । २८ फागुनको अवैधानिक बैठकले गरेका निर्णय खारेज गर्नुस्, हामी आउँछौँ भनेका थियौँ । अवैधानिक निर्णय गर्ने अनि त्यो निर्णयका आधारमा बोलाउने बैठक कसरी वैधानिक हुन्छ ? त्यहाँ अरू धेरैजना फिर्ता लिन करिबकरिब तयार भएका थिए । जसले अझै पनि नैतिकताको, मूल्यको राजनीति गर्दै छन्, ती साथीहरू करिबकरिब तयार भएका थिए । तर, ओली स्वयं त्यो निर्णय त भयो–भयो भनेर निस्कनुभयो । त्यसैले अहिले उहाँले जे भन्दै हुनुहुन्छ, त्यो फर्जी हो, षड्यन्त्र हो, झुक्याउने जालझेल हो । 

तपाईंहरू पार्टीभित्र संस्थापनसँग पनि लडिरहनुभएको छ । तर, नेकपा एमाले भइसकेपछि पनि निर्वाचन आयोगमा किन पुग्नुभयो ? लड्ने त पार्टीभित्र होला नि ?

हाम्रा सबै ठुल्ठूला निर्णय निर्वाचन आयोगमा स्वतः जान्छन् । अस्ति (२८ फागुनमा) उहाँले गुटको भेला गर्नुभयो र त्यसलाई पार्टीको बैठक भन्नुभयो । त्यो ओली गुटकै भेला हो भनेर हामीले कानुनी रूपमा बताउनु जरुरी थियो । अवैधानिक रूपमा विस्तार भएको कमिटीले गरेका निर्णय कानुनविपरीत हुन्छन् भनेर निर्वाचन आयोगमा दर्ज गर्नुपर्ने थियो । त्यसैले हामी गयौँ । 

माधव नेपालहरू सके एमाले कब्जा गर्नुहुन्छ, नसके विद्रोह गर्नुहुन्छ भन्ने प्रचण्डको अभिव्यक्तिमा किन मौन बस्नुभएको हो ? यसमा तपाईंहरूमाथि शंका छ, यो त स्पष्टीकरणको विषय नै बनेको छ नि ।

ओलीजीकै बारेमा कसले कहाँ के–के भने, विदेशीले के भने, गुप्तचरले के भने भनेर सुनिएका कुरालाई आधार बनाएर हामीले उहाँसँग कुरा गरेका छैनौँ । त्यसैले प्रचण्डको अभिव्यक्तिको बहानामा हामीमाथि कारबाही गर्न खोज्नु षड्यन्त्र मात्र हो । यदि उहाँ एउटा नैतिकवान, इमानदार अध्यक्ष हुनुहुन्थ्यो भने प्रचण्डसँग सोध्नुपथ्र्यो– हाम्रो पार्टीका बारेमा किन बोल्यौ भनेर । हामीसँग पनि यो विषयमा छलफल गर्न सकिन्थ्यो । तर, बाटोका कुरा उठाएर हामीमाथि हिलो छ्याप्ने जुन षड्यन्त्र गरिँदै छ, त्यो फेरि पनि चिल आयो भनेर कुखुरा चोर्ने दाउ हो । 

५ पुसमा प्रधानमन्त्रीविरुद्ध संसद्मा अविश्वास प्रस्ताव दर्ता भएको थियो, आफ्नै पार्टीका प्रधानमन्त्रीविरुद्ध छापामार शैलीमा अविश्वासको प्रस्ताव संसद्मा दर्ता किन गरियो ? स्पष्टीकरणमा सोधिएको छ, तपाईंहरूको जवाफ के हो ? 

उहाँले संसद् विघटन गरेपछि त्यसको विरुद्धमा सैद्धान्तिक रूपमा विरोध गर्ने र समर्थन गर्ने मान्छेहरू बाँडिइसकेका थिए । संसद् जोगाउन सकिन्छ कि भनेर केही साथीहरूले प्रयत्न गरेका थिए । यद्यपि म त्यतिवेला सरकारमै थिएँ, त्यसैले त्यसमा संलग्न थिइनँ । तर, साथीहरूले जे गरेका थिए, त्यो आवश्यक थियो । संसद् विघटन गर्ने कुराचाहिँ ठीक, अनि त्यसलाई बचाउन गरिएको प्रयत्न बेठीक भन्ने प्रश्नै हुँदैन । 

समाजमा प्रश्न के पनि छ भने हिजो नेकपामा प्रचण्ड र माधव नेपालसँग जतिवेला सचिवालय, स्थायी कमिटी, केन्द्रीय कमिटी, संसदीय दल सबैतिर बहुमत हुँदा ओलीलाई चार–पाँचपटक कारबाही भयो, साधारण सदस्यबाट समेत निष्कासन गरियो । अहिले उहाँसँग बहुमत हुँदा तपाईंहरूमाथि कारबाही भयो त के बेठीक भयो ?

जतिखेर उहाँमाथि कारबाही भयो भनेर अहिलेसम्म चिच्याउँदै हुनुहुन्छ, त्यतिखेर पार्टी नै दुईवटा भइसकेका थिए । दुईवटा विधान थिए । आ–आफ्ना विधानअनुसार दुवै पार्टीले काम गरे । किनकि त्यतिवेला उहाँले पनि बाटोबाट समातेर ल्याएर १२–१३ सयजनालाई केन्द्रीय सदस्य बनाउनुभएको थियो । त्यो एउटा पार्टीको रूपमा उहाँले गर्नुभयो, हामीले अर्को पार्टीबाट काम गर्‍यौँ । तर, अहिले त नेकपा एमाले एउटै पार्टी हो । यही पार्टीको विधानअनुसार नै निर्णय गर्दा पनि उहाँ तीन–चारजना जतिको फरकले बहुमतमै हुनुहुन्थ्यो । तर, उहाँ डराउनुभयो र विधानविपरीत सदस्य थप्नुभयो । यसबीचमा उहाँले संसद् विघटनलगायत जे–जे कर्म गर्नुभयो, त्यसको सर्वत्र विरोध भयो । त्यसबाट सिर्जना भएको आतंकले उहाँले पार्टीको विधान संशोधन गरेको, त्यसका आधारमा २३ जना थपेकोजस्ता तमाम विषय सार्वजनिक गर्नुभयो । उहाँले गरेको मनोनयन र कारबाही एमालेको विधानअनुसार छैन । विधानअनुसार हुने कुनै पनि कारबाही भोग्न हामी तयार हुनेछौँ । एमालेको विधानअनुसार भएको महाधिवेशनले निर्वाचित गरेको कमिटीको बैठक बसाल्नुस्, त्यहाँ पनि उहाँको बहुमत छ, कारबाही पनि त्यहीँबाट थाल्नुस् । हामी विधानभित्रै रहेर सामना गर्छौँ । तर, जसरी उहाँले देशको संविधान च्यात्नुभएको थियो, त्यसरी नै अहिले एमालेको विधान च्यात्नुभएको छ । अपराध लुकाउन उहाँ अनेक–अनेक प्रचारबाजी गरिराख्नुभएको छ । 

तपाईंले नै अगाडि भन्नुभयो, रोममा शासकहरूले ठाउँठाउँमा मान्छे झुन्ड्याएर अरू बाँकीलाई तर्साउँथे । यहाँ पनि चारजना शीर्ष नेतालाई कारबाही गर्ने भनिसकेपछि तपाईंहरूलाई समर्थन गर्ने कार्यकर्तामा कस्तो मनोविज्ञान सिर्जना होला ?

केही पनि भएको छैन । यो सबैले बुझेकै छन् । नेकपा एमालेको ठूलो पंक्तिले यो पहिले नै बुझेको हो । नवौँ महाधिवेशनमै धेरै मान्छेले बुझिसकेका थिए, अहिले अझै धेरैले बुझ्दै छन् । ओलीजीको धर्म, कर्म, योग्यता यही हो भन्ने सबैलाई थाहा छ । घटना बुझ्न मात्रै बाँकी रहेको थियो, पुनर्पुष्टि भएको छ । ओलीजीले भत्काउने हो– बनाउने होइन, बिगार्ने हो– सुधार्ने होइन भन्ने एमालेका सबै कार्यकर्तालाई थाहा छ । उहाँले कुनै पनि व्यवस्था मार्ने हो, सिर्जना गर्ने होइन भन्ने कार्यकर्ताको बुझाइ झन् पुष्टि भएको छ ।

कार्यकर्ताको मनोविज्ञान कस्तो होला भनेर प्रश्न किन उठ्यो भने तपाईंहरूले आयोजना गर्नुभएको राष्ट्रिय कार्यकर्ता भेलामा सहभागी सांसद कृष्णभक्त पोखरेल पर्सिपल्ट बालुवाटार जानुभयो र ओलीले गल्ती गरेका हुन्, सबैले गरेका छन् भन्नुभयो । तपाईंहरूसँग ओलीप्रति आक्रोश छ, तर स्पष्ट दृष्टिकोण छैन भन्ने विश्लेषण हुन थालेको छ ।

योभन्दा स्पष्ट दृष्टिकोण के हुनु ? अदालतले एमालेलाई २ जेठ ०७५ मा पुर्‍यायो । हाम्रो पार्टीको जीवन त्यहीँबाट सुरु गरौँ, हाम्रो स्पष्ट भनाइ यही हो । योजति स्पष्ट भनाइ के हुन सक्छ ? योभन्दा धेरै हामीले मागेको पनि होइन, खोजेको पनि होइन । हामीले खोजेको पार्टी एकता हो । पार्टी एकताको आधार त्यही विधान हो, त्यही संरचना हो, जसलाई महाधिवेशनले चुनेको थियो । ओलीजीसँग जे–जति असहमति छन्, हामी पार्टीको निर्वाचित फोरममा राख्छौँ । उहाँले आफैँ निर्माण गरेका फोरममा हाम्रो आपत्ति हो ।