‘डेटा र एआईको लगानीले भौतिक सम्पत्तिमा भएको लगानीलाई उछिन्यो’

सफ्टवेयर, डेटा (तथ्यांक) र आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई)जस्ता अमूर्त वस्तुमा भएको लगानीले गत वर्ष भौतिक सम्पत्तिमा भएको लगानीलाई उछिनेको संयुक्त राष्ट्र संघले जनाएको छ।

संयुक्त राष्ट्र संघको विश्व बौद्धिक सम्पत्ति संगठन (डब्लुआइपिओ)ले पछिल्लो एक प्रतिवेदनमा भनेको छ, ‘उच्च ब्याजदर र कमजोर आर्थिक पुनरुत्थानका कारण प्रभावित भएका मेसिनरी र भवनजस्ता भौतिक वस्तुमा गरिएको लगानीको तुलनामा सन् २०२४ मा बौद्धिक सम्पत्तिमा आधारित सम्पत्तिमा लगानी तीन गुणा तीव्र गतिमा बढेको छ।’

इटालीको लुइस बिजनेस स्कुलसँगको सहकार्यमा प्रकाशित उक्त प्रतिवेदनले २७ वटा उच्च र मध्यम आय भएका अर्थतन्त्रमा अमूर्त लगानी गत वर्ष वास्तविक रूपमा करिब तीन प्रतिशतले वृद्धि भई ७.६ ट्रिलियन अमेरिकी डलर पुगेको देखाएको छ।

‘हामीले अर्थतन्त्रको विकास र प्रतिस्पर्धा गर्ने तरिकामा आधारभूत परिवर्तन देखिरहेका छौँ,’ डब्लुआइपिओका प्रमुख डेरेन टाङले भने, ‘व्यवसायहरूले अनिश्चित समयमा कारखाना र उपकरणहरूमा लगानीलाई सुस्त पारेका छन्, तर लगानी अमूर्त सम्पत्तिमा दोब्बर हुँदै छन्। यो प्रवृत्तिले नीति निर्माताहरूमा गहिरो प्रभाव पारेको छ।’

उनले थपे, ‘अमूर्त लगानीलाई बुझ्ने र वित्तपोषण गर्ने देशहरू प्राविधिक, डिजिटल र सांस्कृतिक नवीनताद्वारा सञ्चालित विश्वव्यापी अर्थव्यवस्थामा वृद्धिका लागि राम्रो अवस्थामा हुनेछन्।’ सन् २०२४ मा संयुक्त राज्य अमेरिकाले अमूर्त सम्पत्ति खरिदको पूर्णस्तरमा नेतृत्व गरेको थियो। उसले फ्रान्स, जर्मनी, जापान र बेलायतले यस्तो सम्पत्तिमा लगानी गरेभन्दा झन्डै दोब्बर लगानी गरेको थियो।

यसैबिच स्वीडेन विश्वको सबैभन्दा अमूर्त–सम्पत्ति–गहन अर्थव्यवस्थाको रूपमा रह्यो, यस्तो लगानीले स्वीडेनको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जिडिपी)को १६ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ। संयुक्त राज्य अमेरिका, फ्रान्स र फिनल्यान्डले जिडिपीको १५ प्रतिशतको तीव्रताका साथ पछ्याए।

डब्लुआइपिओका अनुसार भारतमा अमूर्त लगानीको तीव्रता लगभग १० प्रतिशत छ, जुन भारत युरोपेली संघ र जापानसहित विश्वका धेरै अर्थव्यवस्थाभन्दा अगाडि हो। प्रतिवेदनले सन् २००८ देखि २०२४ को बिचमा अमूर्त सम्पत्तिमा गरिएको लगानीले संकटको समयमा पनि निरन्तर र लचिलो वृद्धि भएको देखाएको छ। डब्लुआइपिओका अनुसार मूर्त सम्पत्ति लगानीका लागि यो एक प्रतिशत मात्र हो।

सफ्टवेयर र डेटाबेसले सन् २०१३ देखि २०२२ को बिचमा वार्षिक सात प्रतिशतभन्दा बढीले वृद्धि हुने अमूर्त सम्पत्ति लगानीको सबैभन्दा तीव्र वृद्धि भएको देखाएको छ। साथै, यसले यस्तो लगानी हालको आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स विकाससँग मिल्दोजुल्दो भएको र सम्भवतः प्रेरित भएको कुरा प्रकाश पारेको छ।

एआईले पहिले नै चिप्स, सर्भर र डेटा सेन्टरसहित मूर्त पूर्वाधारहरूमा लगानीलाई बढावा दिइरहेको छ र यसले एआई प्रणालीहरूलाई प्रशिक्षित गर्न आवश्यक तथ्यांक सेटहरूजस्ता चिजहरूमा अधिक अमूर्त लगानीलाई बढावा दिन थालेको रिपोर्टले देखाएको छ।
 
डब्लुआइपिओको अर्थशास्त्र र तथ्यांक विश्लेषण विभागका प्रमुख साचा वुन्स–भिन्सेन्टले भने, ‘मानिसहरू सोच्छन् कि हामी पहिले नै एआई विकासको बिचमा छौं, तर हामी वास्तवमा सुरुमा मात्र छौँ।’