पार्टी सदस्यतामै बन्देज लगाइएकी विद्यासँग ओली किन ‘त्रसित’ ?

विधान महाधिवेशनको मिति नजिकिँदै गर्दा एमाले अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी ओली इतरसमूहप्रति आक्रामक बन्न थालेका छन् । पूर्वराष्ट्रपति विद्या भण्डारीलाई त ‘अनुभवहीन’ र ‘लालगेडी’जस्ता शब्दले होच्याउने मात्रै होइन, ‘भीम रावल’ बनाउने चेतावनी नै दिएका छन् । सदस्यता नवीकरणमै बन्देज लगाइएकी भण्डारीमाथि यसरी खनिनु ओली त्रसित मनोविज्ञानमा रहेको बुझिने विश्लेषकको टिप्पणी छ ।

२० देखि २२ भदौका लागि एमालेको विधान महाधिवेशन तय छ । बुधबार राति मात्रै प्रधानमन्त्री ओलीले काठमाडौंबाट प्रतिनिधित्व गर्ने महाधिवेशन प्रतिनिधिहरूलाई बालुवाटार बोलाएर पार्टीको आन्तरिक राजनीति र पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीप्रति आफूले लिएको नीति प्रस्ट्याउँदै ११औँ महाधिवेशनमा आफूलाई अध्यक्षमा समर्थन गर्नुपर्ने कारणबारे चर्चा गरेका थिए । त्यही क्रममा उनले पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी पछि नहटे उनलाई पूर्वउपाध्यक्ष भीम रावललाई जस्तै कारबाही गरेर पार्टीबाट निकाल्नुपर्ने दिन आउन सक्ने चेतावनी दिएका थिए । 

तर, भण्डारीलाई दिइएको चेतावनीप्रति असहमति राख्दै काठमाडौं एमालेका अध्यक्ष दीपक निरौलाले ओलीको सम्बोधन नोट सामाजिक सञ्जालमार्फत सार्वजनिक गरे । ४८ बुँदे उक्त नोटमा ओलीले भण्डारीलाई मात्रै होइन, वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेललाई पनि चेतावनीपूर्ण भाषामा ‘अभागीलाई खाने वेलामा रिस उठ्छ’ भन्दै व्यंग्य गरेको उल्लेख छ ।

निरौलाले सार्वजनिक गरेको नोट ‘भाइरल’ भएपछि अध्यक्ष ओलीले आफूले बोलेको भिडियोको केही अंशसहितको खण्डन वक्तव्य बिहीबार बिहान सचिवालयमार्फत जारी गरे । त्यसमा पनि उनले आफूसँग प्रतिस्पर्धा गरे भण्डारीलाई पूर्वउपाध्यक्ष रावललाई जस्तै पार्टीबाट निकाल्नुपर्ने दिन आउन सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।

‘उहाँ (भण्डारी)ले पार्टीमा आएर अध्यक्ष उठ्दा जित्नुहुुन्न । नेतृत्व लिने कुरा कसैको आँखामा नबिझ्ने लालगेडी हुनुु होइन । नेतृत्व क्षमता चाहिन्छ । परिस्थितिअनुसार डटेर सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । उहाँ पार्टीमा आएर अध्यक्ष उठेमा हार्नुहुन्छ । हारेपछि पार्टीको विरोधमा लाग्नुुहुन्छ । त्यसपछि पार्टीले भीम रावललाई झैँ स्पष्टीकरण र कारबाहीमा जानुुपर्ने हुन्छ । त्यस खालको अपमानजनक अवस्थामा जानुुभन्दा त उहाँलाई अहिले नै सम्मानजनक हैसियत छ । त्यसैले मसँगको भेटमा पनि उहाँलाई पार्टीमा समस्या खडा गर्ने गरी राजनीतिमा नआउन मैले आग्रह गरेको थिएँ,’ ओलीले काठमाडौंका प्रतिनिधिसँग भनेका छन् । 

अध्यक्ष ओलीले यसअघि विधान महाधिवेशनको छलफलका लागि १३ भदौमा बोलाइएको केन्द्रीय कमिटी बैठक पनि स्थगित गराएका छन् । तल्ला कमिटीबाट सुझाव आइनसकेको र विधान मस्यौदासहितका प्रतिवेदन तयारीका लागि समय अभाव तथा विदेश भ्रमणलाई कारण देखाएर बैठक स्थगित गरिएको थियो । तर, पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी समूहको भने अर्कै दाबी छ । वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलको नेतृत्वमा केन्द्रीय कमिटी हुँदै विधान महाधिवेशनसम्ममा फरक मत लैजाने तयारी भएपछि बैठक नै सारिएको यो समूहको दाबी छ । १४ भदौमा चीन भ्रमणमा जाने ओली १८ भदौमा स्वदेश फर्किँदै छन् । उनी फर्किएपछि बैठक बस्ने/नबस्ने अझै टुंगो छैन ।

काठमाडौं एमालेका अध्यक्ष निरौलाका अनुसार ओलीले विधान महाधिवेशनमा आफूले सही विचार प्रस्तुत गर्ने भन्दै फरक मत कसैले राखिरहन नपर्ने, अन्यथा महाधिवेशनमा हिसाब–किताब गरिने चेतावनी पनि दिएका थिए । ‘जबज इतिहास हो । इतिहासको रूपमा आउँछ । यो नीतिको रूपमा आउँछ । एक दिन दस्ताबेज प्रस्तुत हुन्छ, एक दिन छलफल र अर्को दिन समापन,’ विधान महाधिवेशन एकताको अधिवेशन हुने ओलीको भनाइ थियो, ‘अन्यथा गरे महाधिवेशनमा हिसाब–किताब गरिन्छ ।’ जबज परिवारको सम्पत्ति नभएको भन्दै उनले जबज फाउन्डेसनले नबचाउने पनि बताएका थिए ।

ओलीले वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल र नेता विनोद ढकाललगायतको नामै लिएर भण्डारीलाई कतिपयले उचाल्ने काम गरिरहेको बताएका थिए । ‘अभागीलाई खाने वेलामा रिस उठ्छ । उहाँ(ईश्वर पोखरेल) कहाँ पुग्नुहुन्छ र बाटो बिराएर हिँड्नुभएको छ । विनोद ढकाल नवौँ महाधिवेशनमा मलाई सहयोग गर्ने प्रमुख पात्र नै हुन् । विधानबारे कर्णले गलत कुरा गरे,’ ओलीको भनाइ उद्धृत गर्दै निरौलाले सार्वजनिक गरेको नोटमा भनेका छन् ।

पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी पार्टीमा आएर अध्यक्ष हुन असम्भव रहेको प्रस्ट्याउँदै ओलीले सबै नेता आ–आफ्नो योग्यताले यहाँसम्म आइपुगेको बताएका थिए । ‘तपाईं(भण्डारी)सँग एमाले हाँक्ने, अनुभव छैन भ्रममा नपर्नुस् भनेँ । उहाँले चुनावै लड्ने भन्नुभयो । एमालेमा चुनाव लड्नुपर्दैन भनेर जवाफ दिएँ,’ निरौलाका अनुसार ओलीको भनाइ थियो, ‘घरिघरि त म सपनामा छु कि जस्तो लाग्छ । मैले जति उहाँलाई कसले साथ दिएको छ । उहाँले छाडे सबै मिल्छ । व्यक्ति ठुलो कुरा होइन, आन्दोलन बचाउनुपर्छ । विद्या भण्डारी हाम्रो सम्पत्ति हो ।’

राजनीतिशास्त्रका प्राध्यापक कृष्ण पोखरेलले ओलीको पछिल्लो वक्तव्य त्रासको मनोविज्ञानकै उपज भएको विश्लेषण गरे । ‘वक्तव्य हेर्दा केपी ओली कहीँ न कहीँ भयको मनोविज्ञानले त्रसित हुनुहुन्छ भन्ने देखाउँछ । असन्तोष र विद्रोहको ज्वालालाई अहिल्यै दमन गरिहालौँ भन्ने सोचबाट पनि ग्रसित देखिएको हो कि भन्ने लाग्छ,’ उनले भने, ‘हिजो केन्द्रीय कमिटीबाट सदस्य रोकेपछि सकिन्छ कि भन्नेथ्यो, त्यो स्थिति देखिएन । विधान महाधिवेशनमा छलफल हुने स्थिति बन्दै छ । अहिले उहाँले विद्याबाहेक उहाँलाई समर्थन गर्ने नेता–कार्यकर्तालाई कारबाही गर्ने सन्देश दिएर तर्साउन खोजे पनि विधान महाधिवेशन प्रतिनिधिमाझ त्यो नै ब्याक फायर नहोला भन्न सकिन्न ।’ 

ओलीको सचिवालयले सार्वजनिक गरेको विज्ञप्तिमा भने निरौलाको ‘नोट’को खण्डन गरिएको छ । ओलीले आफूमाथि भण्डारीले मिथ्या आरोप लगाइरहेको भन्दै निकट रहेकाहरूलाई सम्झाउन सुझाव दिएको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ । ‘मसँगको भेटमा पनि उहाँलाई पार्टीमा समस्या खडा गर्ने गरी राजनीतिमा नआउन मैले आग्रह गरेको थिएँ । तर, उहाँ च्यासलले सदस्यता खोस्यो, पार्टीको नेतृत्वले देश चलाउन सकेनजस्ता मिथ्या आरोपपूर्ण सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिन थाल्नुुभएको छ । उहाँलाई उहाँसँग निकट भएका साथीहरूले त्यसो नगर्न सम्झाउनुुपर्छ, उल्क्याउनुुहुँदैन,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ । बालुवाटारमा प्रशिक्षणमूलक कार्यक्रम नभएर काठमाडौं जिल्लाबाट प्रतिनिधित्व गर्ने महाधिवेशन प्रतिनिधिहरूसँगको अनौपचारिक छलफल र भेटघाट मात्रै भएको वक्तव्यमा उल्लेख छ ।

काठमाडौं एमालेका अध्यक्ष निरौलाले भने ओलीको खण्डनको पनि प्रतिवाद गरेका छन् । दुई घण्टाको कार्यक्रमको एउटा सानो भिडियो अंश सार्वजनिक गरिनुको नियत आफैँ बुझ्न सकिने उनको भनाइ छ । ‘सचिवालयका तर्फबाट भिडियो किन सार्वजनिक गरियो ? दुई घण्टाको भिडियोमा त्यति मात्रै भिडियो किन र के उद्देश्यले सार्वजनिक गरियो ? त्यसमा भएका सन्देश सबैले हेरेर, सुनेर बुझ्न सक्छन् । तपाईंहरूले पनि बुझिहाल्नुहुन्छ । त्यसैले मैले थप प्रतिक्रिया जनाइरहन आवश्यक छैन जस्तो लाग्छ,’ उनले नयाँ पत्रिकासँग भने ।

एमाले स्थायी समिति सदस्य तथा प्रचार विभाग प्रमुख राजेन्द्र गौतमले भने पार्टीका नेता–कार्यकर्तासँग प्रधानमन्त्री तथा अध्यक्षले भेट्ने कुरा सामान्य र नियमित भए पनि विश्वासका साथ आन्तरिक छलफल र बैठकमा भनिएका कुरा बाहिरिएपछि प्रतिक्रियास्वरूप प्रधानमन्त्रीको सचिवालयबाट वक्तव्य जारी भएको बताए । 

‘पार्टीका नेता–कार्यकर्तासँग त एउटा कन्फिडेन्ट लेभलमा कुरा हुन्छ नि ! तर, विश्वासको धरातलमै धमिरा लागेपछि क्रियाको प्रतिक्रिया भएको हो,’ काठमाडौं अध्यक्ष निरौलाको स्टाटसविरुद्ध प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जारी गरेको खण्डन वक्तव्यबारे गौतमले भने, ‘कसैले भेट्न चाहेपछि समूहसहित भेट्ने समय मिल्यो होला, अहिलेको सन्दर्भ पनि जोडिएकाले प्रधानमन्त्रीले विधान महाधिवेशन तयारीका सन्दर्भमा पार्टी कसरी अगाडि बढ्दै छ भन्ने धारणा राख्नुभयो होला । तर, विश्वासको लेभलमा धमिरा लागेपछि क्रिया–प्रतिक्रिया हुन पुगेको मात्रै हो ।’

भीम रावल भन्छन् - सत्तास्वार्थका लागि जस्तोसुकै मित्रलाई  छुरी चलाउँछन् भन्ने यथार्थ छर्लंगै भो 
भेलामा आफूलाई अपरिहार्य अध्यक्षका रूपमा प्रस्तुत गर्दै विद्या भण्डारीलाई अनुभवहीन र लालगेडीजस्ता होच्याउने विशेषण प्रयोग गरी आलोचना गरिएछ । महाधिवेशनमा प्रतिस्पर्धा गरे पराजित हुने घोषणा गरिनुका साथै पार्टीमा अध्यक्ष हुने प्रयास गरिएमा भीम रावलको जस्तो हालत हुने धम्कीसमेत दिइएछ । यसबाट केपी ओलीको असीमित सत्ता लिप्सा, निरंकुश र तानाशाही चरित्र पुन : छर्लंग हुँदैन र ? 

मैले जनताको बहुदलीय जनवादको मान्यताअनुरूप १०औँ महाधिवेशनमा विधि र प्रणालीअनुसार काम र सबै प्रतिनिधिहरूलाई चाहेको पदमा प्रतिस्पर्धा गर्न दिनुपर्छ भन्ने मान्यतामा दृढतापूर्वक उभिएर अध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिएको थिएँ । त्यसरी उम्मेदवारी दिएको तथा धारणा र विचार उक्त मान्यताअनुरूप राखेका कारणले नै मलाई कथित स्पष्टीकरण सोधिएको र मैले पार्टीबाट बाहिरिनुपरेको तथ्य स्वयं केपीबाट नै बालुवाटारमा स्वीकार गरिएको छ । 

यसबाट मैले सिद्धान्त, विधि र प्रणालीको पक्षमा उभिएर पार्टी सुमार्गमा जानुपर्छ भन्दा त्यसलाई व्यक्तिगत स्वार्थ र झगडाको रूपमा लिनेहरूले केपी ओलीका उक्त भनाइबाट पार्टी र देशको दीर्घकालीन हितमा केन्द्रित मेरा धारणा, विचार र अडान केपीको असीमित सत्ता लिप्सा र अहमको कारण सह्य र स्वीकार्य नभएको सत्य, तथ्य अब त सबैलाई प्रस्ट भयो होला नि ? सत्तास्वार्थका लागि जस्तोसुकै मित्र र पक्षधरमाथि पनि छुरी चलाउन केपी ओली उद्यत हुन सक्ने यथार्थ छर्लंग भयो होला नि ।