- वि.सं २o८१ चैत २९ शुक्रबार
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार मेक्सिकोलाई विवादास्पद दशकौँ पुरानो सन्धिअन्तर्गत टेक्ससलाई थप पानी उपलब्ध नगरेसम्म व्यापारमा ‘बढ्दो परिणाम’ हुने धम्की दिएका छन् ।
‘मेक्सिकोले टेक्ससका किसानहरूबाट पानी चोरिरहेको छ र गत वर्ष पानीको अभावका कारण टेक्ससको एक मात्र चिनी मिल बन्द भयो,’ ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोसल प्लाटफर्ममा पोस्ट गरे ।
मेक्सिकोले सन् १९४४ को सम्झौता उल्लंघन गरिरहेको उनले दाबी गरे । उक्त सन्धिअन्तर्गत संयुक्त राज्य अमेरिकाले कोलोराडो नदीबाट रियो ग्रान्डेबाट बग्ने पानीको बदलामा पानी बाँड्छ, जुन दुई देशबिचको सिमानाको हिस्सा हो ।
‘मेक्सिकोले सन्धिको सम्मान नगरेसम्म हामी भन्सार कर र सम्भवतः प्रतिबन्धहरूसहितका परिणामहरू बढाइरहनेछौँ,’ ट्रम्पले लेखेका छन् ।
दुई देशको सीमा र पानी आयोगका अनुसार वर्तमान सन्धि चक्र अक्टोबरमा समाप्त हुँदै छ र मेक्सिकोले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई एक अर्ब ५५ करोड घनमिटरभन्दा बढी पानी दिनुपर्नेछ ।
मेक्सिकोकी राष्ट्रपति क्लाउडिया सेनबामले बिहीबार आफ्नो सरकारले चलिरहेको खडेरीको अवस्थामा ‘पानीको उपलब्धताको हदसम्म’ सन्धिको पालना गरिरहेको बताए ।
आफ्नो सरकारले अमेरिकी विदेश मन्त्रालयलाई ‘व्यापक प्रस्ताव’ पठाएको उनले सोसल मिडिया प्लेटफर्म एक्समा एक पोस्टमा भने, ‘म विश्वस्त छु कि अन्य मामिलामा जस्तै एउटा सहमतिमा पुग्नेछ ।’
वासिङ्टनले मार्च २० मा मेक्सिकोले पहिलोपटक पानीको विशेष वितरणका लागि गरेको अनुरोधलाई अस्वीकार गरेको बताएको थियो ।
मेक्सिकोले रियो ग्रान्डे बेसिनमा दुई दशकको खडेरीका कारण आफ्नो डेलिभरी ढिलो भएको बताएको छ ।
यद्यपि, अमेरिकी किसान र सांसदहरूले उनीहरूको दक्षिणी छिमेकीले प्रत्येक पाँच वर्षको वितरण चक्रको अन्त्यसम्म प्रतीक्षा गरेको र पछिल्लो अवधिमा छोटो भइरहेको गुनासो गरेका छन् ।
दुई देशले नोभेम्बरमा दक्षिणी अमेरिकी राज्यहरूमा पानीको अभाव रोक्ने उद्देश्यले मेक्सिकोबाट नदीको पानीको अधिक भरपर्दो वितरण गर्ने सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए ।
सन्धिको पालना गर्ने मेक्सिकोको प्रयासले विगतमा नागरिक अशान्ति निम्त्याएको छ ।
सन् २०२० मा उत्तरी राज्य चिहुआहुआका किसानहरूले संयुक्त राज्य अमेरिकामा जलाशयबाट पानी आपूर्ति गर्नबाट सरकारलाई रोक्न बाँध कब्जा गरेका थिए, जसले प्रदर्शनकारीहरू र नेसनल गार्डबिच झडप हुँदा एक व्यक्तिको मृत्यु भएको थियो ।
