- वि.सं २o८o कार्तिक ३ शुक्रबार
भारतसँग जारी विवादका कारण क्यानडाले भारतबाट ४१ कूटनीतिज्ञ र उनीहरूको परिवारका ४२ सदस्यलाई फिर्ता बोलाएको क्यानडाका विदेशमन्त्री मेलानी जोलीले बताएका छन्।
‘अहिलेसम्म भारतले अक्टोबर २० सम्ममा नयाँदिल्लीमा रहेका २१ क्यानाडेली कूटनीतिज्ञ र आश्रितबाहेक सबैलाई अनैतिक रूपमा कूटनीतिक उन्मुक्ति हटाउने उसको योजनाबारे औपचारिक रूपमा बताएको छ। यसको अर्थ ४१ क्यानाडेली कूटनीतिज्ञ र तिनीहरूका ४२ आश्रितमाथि कुनै मनमानी मितिमा उन्मुक्ति हटाउने खतरा थियो र यसले उनीहरूको व्यक्तिगत सुरक्षा जोखिममा पर्नेछ,’ क्यानाडेली कूटनीतिज्ञहरूको प्रस्थानको पुष्टि गर्दै मन्त्री जोलीले भने।
दुई मुलुकबीच जारी कूटनीतिक विवादका कारण ‘समानता’को माग गर्दै भारतले क्यानडाको भिसा सञ्चालन निलम्बनसँगै भारतमा क्यानाडेली कूटनीतिज्ञहरू कटौती गर्न आह्वान गरेपछि क्यानाडेली कूटनीतिज्ञहरूलाई फिर्ता बोलाइएको हो ।
‘भारतबाट उनीहरूको सुरक्षित फिर्तीका लागि हामीले सहज बनाएका छौँ, यसको अर्थ अब हाम्रा कूटनीतिज्ञ र उनीहरूका परिवारले कूटनीतिक छुटलाई परित्याग गरेका छन्, उनीहरू जहाँबाट आएका भए पनि र जहाँ पठाइए पनि कूटनीतिज्ञहरूलाई सुरक्षित राखौँ, प्रतिरक्षाले कूटनीतिज्ञहरूलाई उनीहरूको देशबाट प्रतिशोध वा गिरफ्तारीको भयविना आफ्नो काम गर्न अनुमति दिन्छ,’ मन्त्री जोलीले भने।
‘तिनीहरू कूटनीतिको मूलभूत सिद्धान्त हुन् र यो दुईतर्फी बाटो हो, प्रत्येक देशले नियमको पालना गर्दा मात्र काम गर्छ, कूटनीतिक विशेषाधिकार र उन्मुक्तिको एकतर्फी खारेज अन्तर्राष्ट्रिय कानुनविपरीत हो, यो कूटनीतिक सम्बन्धमा भियना महासन्धिको स्पष्ट उल्लंघन हो र यस्तो गरेर धम्की दिनु अव्यावहारिक र तनावपूर्ण हो,’ उनले भने, ‘यदि हामीले कूटनीतिक प्रतिरक्षाका मानकलाई उल्लंघन गर्न दियौँ भने पृथ्वीमा कुनै पनि कूटनीतिज्ञ सुरक्षित हुनेछैन।’ उनले यसबारे क्यानडाले ‘त्यस्तै व्यवहार’ नगर्ने बताए।
आप्रवासन, शरणार्थी र नागरिकमन्त्री मार्क मिलरसँगै मन्त्री जोलीले ‘भारतसँगको स्थिति’माथि विकसित घटनाक्रमबारे घोषणा गर्दै कूटनीतिज्ञहरूको फिर्तीपछि क्यानडाले दिने सेवा वितरणमा यसको कस्तो प्रभाव पर्नेछ भन्नेबारे जानकारी गराए।
‘भारतको यो निर्णयले दुवै मुलुकका नागरिकलाई सेवाको स्तरमा कुनै असर पर्नेछैन, दुर्भाग्यवश हामीले चन्डीगढ, मुम्बई र बेंग्लाेरमा हाम्रा वाणिज्य दूतावासका सबै व्यक्तिगत सेवा रोक्नुपर्याे,’ उनले भने, ‘कन्सुलर सहयोग आवश्यक पर्ने क्यानाडेलीहरू अझै पनि दिल्लीस्थित हाम्रो उच्चायोगमा जान सक्नुहुन्छ, तपाईंले अझै पनि फोन र इमेलमार्फत व्यक्तिगत सेवा लिन सक्नुहुन्छ।
