फ्रन्ट पेज प्रिन्ट संस्करण

ट्रम्पको सिको गर्दै मास्क र भौतिक दूरीविरुद्ध प्रदर्शनमा युरोपका दक्षिणपन्थी

नागरिक स्वतन्त्रता कुण्ठित भएको नारालाई शक्ति आर्जन गर्ने मौकाका रूपमा उपयोग गर्दै छन् दक्षिणपन्थी शक्तिहरू

१५ अप्रिलमा अमेरिकामा लकडाउनविरुद्ध भएको प्रदर्शनलाई राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले नै समर्थन गरेपछि चर्चामा रह्यो । रिपब्लिकन पार्टीसहित विभिन्न समूहले त्यसयता अमेरिकामा निरन्तर लकडाउनविरुद्ध प्रदर्शन गर्दै आएका छन् । मिचिगन राज्यमा ५ अप्रिलमा खोलिएको फेसबुक ग्रुप ‘अपरेसन ग्रिडलक’ले विरोध प्रदर्शनको संयोजन गरिरहेको छ । आधाभन्दा बढी अमेरिकी राज्यमा स्वतःस्फूर्त लकडाउनको विरोध हुँदै आएको छ ।

अमेरिकामा मास्क लगाउने र नलगाउने बहसले सामाजिक÷राजनीतिक विभाजनको रूप पाएको छ । राष्ट्रपति ट्रम्प र रिपब्लिकन पार्टीका समर्थकले सुरुदेखि नै मास्कको विरोध गर्दै आएका छन् । विपक्षी डेमोक्रेटिक पार्टीका समर्थक भने कोरोना प्रसार रोक्न मास्क लगाउनुपर्ने पक्षमा उभिएका छन् । राष्ट्रपति निर्वाचन नजिकिँदै जाँदा मास्क लगाउने र नलगाउने विषय पेचिलो मुद्दाका रूपमा स्थापित भएको छ । यही विवादबीच राष्ट्रपति ट्रम्प आफ्नो जिद्दी त्याग्दै मास्क लगाएरै सार्वजनिक कार्यक्रममा सहभागी हुन थालेका छन् ।

राजनीतिक विश्लेषकहरू यस्ता प्रदर्शनलाई अतिदक्षिणपन्थी शक्तिहरूले भरथेग गरिरहेको बताउँछन् । नागरिक स्वतन्त्रताका लागि अमेरिका र युरोपेली मुलुकका बासिन्दा बढी जागरुक र उत्सुक देखिन्छन् । त्यही उत्सुकतालाई आफ्नो शक्ति आर्जनको मौकाका रूपमा अतिदक्षिणपन्थी शक्तिले उपयोग गरिरहेको विश्लेषकहरूको ठम्याइ छ ।

अमेरिकामा राष्ट्रपति ट्रम्प समर्थकजस्तै युरोपमा पनि सोही प्रकारका समूह र दलहरू प्रदर्शनमा अग्रपंक्तिमा देखिन्छन् । मास्क पहिरिन लगाएर राज्यले नागरिक स्वतन्त्रता नियन्त्रण गर्न थालेको आरोप उनीहरूले लगाउँदै आएका छन् । जर्मनी सरकारले त दक्षिणपन्थी समूहहरू लकडाउनविरुद्ध उत्रेको आरोप नै लगाएको छ । उदारवादी खेमाकी जर्मन चान्सलर एन्जेला मर्केल प्रशासनले कोरोना प्रसार रोकथाममा प्राप्त गरेको सफलतालाई नजरअन्दाज गर्दै प्रदर्शनहरू भइरहेका छन् ।

जर्मनीमा चान्सलर मार्केल र १६ वटा संघीय राज्यका प्रमुखले मास्क नलगाई बाहिर निस्कनेलाई ५९ अमेरिकी डलर जरिवाना गर्ने घोषणा गरेपछि २६ अप्रिलमा बर्लिनबाट प्रदर्शन सुरु भएको हो । बर्लिनसिटीका अधिकारीले सुरुमा प्रदर्शन रोक्ने निर्णय गरे, तर लगत्तै फिर्ता लिए ।

स्वतन्त्रता कुण्ठित गरेको आरोप

३० अगस्टमा करिब ३८ हजार प्रदर्शनकारी बर्लिनमा भेला भएर लकडाउनको विरोध गरे । त्यस क्रममा भौतिक दूरी उल्लंघन गर्दै मास्क नलगाएका करिब तीन सय प्रदर्शनकारी पक्राउ परे । ‘रिच सिटिजन मुभमेन्ट’का नाममा भइरहेको प्रदर्शनको नारा छ, ‘डे अफ फ्रिडम’ । बिबिसीका अनुसार प्रदर्शनकारीले ढुंगा र पानीका बोतल सुरक्षाकर्मीमाथि प्रहार गर्छन् । कोरोनाका नाममा सरकारले लागू गरेको नियमनले जर्मनीको संविधानप्रदत्त आधारभूत अधिकार र स्वतन्त्रता कुण्ठित भएको प्रदर्शनकारीको दाबी छ । सार्वजनिक रूपमा ३० जनाभन्दा बढी जम्मा हुन नदिने सरकारी निर्णयबीच हजारौँ संख्याका नागरिकले प्रदर्शन गरेको बिबिसीले जनाएको छ ।

जर्मनीमा हालसम्म करिब पौने दुई लाख मानिस संक्रमित भएका छन् । तीमध्ये नौ हजारजनाको मृत्यु भएको छ । तथापि, रुस, बेलायत, फ्रान्स र इटलीको तुलनामा जर्मनीमा कोरोनाका कारण मृत्युदर कम छ ।

युरोपभर फैलिँदै प्रदर्शन

लन्डन, पेरिस, भियना, जुरिचलगायत युरोपका महानगरमा पनि यसबीचमा लकडाउनविरुद्ध ठूला प्रदर्शन भए । लन्डनको ट्रफाल्गर स्क्वायरमा कोरोना तथा चिनियाँ फाइभ–जीविरुद्ध प्रदर्शन भयो । ३० अगस्टमा लन्डनमा भएको प्रदर्शनका सहभागीले कोरोना भाइरस छल भएको दाबी गरे । र, भौतिक दूरीको बन्देज हटाउन र मास्क प्रयोग अन्त्य गर्न माग गरे । म्यान्चेस्टरलगायत बेलायती सहरमा पनि प्रदर्शन हुँदै आएको छ ।

प्रदर्शनकारीलाई सरकारले जरिवाना तिराउने गरेको छ, तर प्रदर्शन रोकिएको छैन । बेलायती प्रदर्शनकारीले लकडाउनविरोधी प्रदर्शनका लागि आर्थिक संकलनसमेत गरेका छन् । ‘जस्टगिभिङ डटकम’ नामक अनलाइन प्लेटफर्ममार्फत हालसम्म १४ हजार पाँच सय ९७ पाउन्ड स्टर्लिङ संकलन भएको छ । २९ अगस्टको प्रदर्शनका सहभागीको दाबी थियो– ‘पाँच लाख मानिसको ज्यान जाने प्रक्षेपण गलत हो, लकडाउन अनावश्यक हो र पिसिआर परीक्षण नक्कली हो ।’ विनाकारण दशौँ लाख नागरिकले रोजगारी गुमाएको उनीहरूको दाबी थियो ।

सरकारले नागरिक स्वतन्त्रता हनन गरेको आरोप पनि प्रदर्शनकारीको थियो । प्रदर्शनमा लेबर पार्टीका नेता जेरेम कोरब्यानका दाजु पियर्स कोरब्यान, वरिष्ठ स्वास्थ्य पत्रकार डा. भेरनोन कोलम्यानलगायतले सम्बोधन गरेका थिए । कोेरब्यानले बेलायतको पत्रिका द गार्जियनसँग भनेका छन्, ‘कोरोना सामान्य रुघाखोकी भएकाले लकडाउन, नागरिकमाथि कडाइ र नियमन कुनै हालतमा न्यायोचित छैन ।’

लकडाउन र मास्कविरुद्ध आयरल्यान्डको डब्लिनमा भएको प्रदर्शनमा ‘एल्लो भेस्ट आयरल्यान्ड’ नामक संस्थाको सहयोग र ‘हेल्थ फ्रिडम आयरल्यान्ड’को ब्यानर प्रयोग भएको थियो । प्रदर्शनकारीले मास्क लगाएनन्, भौतिक दूरी कायम गरेनन् । यस्तै, लकडाउनका नाममा अन्तिम संस्कार गर्न नपाएको बताउँदै इटलीमा गिर्जाघरका पादरीहरूले विरोध गरे । रुस र पोल्यान्डसम्म पनि प्रदर्शन फैलिँदै गएको छ ।

पछिल्ला दिनमा यस्ता प्रदर्शन अफ्रिकी मुलुकसम्म पुगेको छ । पश्चिम अफ्रिकी मुलुक आइभरिकोस्टमा त ८ मेमा प्रदर्शनकारीले कोरोना भाइरस टेस्टिङ सेन्टर नै तोडफोड गरे । अफ्रिकाकै रुवान्डा, नाइजेरिया, जिम्बाबे र दक्षिण अफ्रिकामा पनि लकडाउनको विरोध हुन थालेको छ ।

खुकुलो हुँदै लकडाउन

फ्रान्सले १७ मार्चदेखि लागू गरेको लकडाउन ११ मेयता खुकुलो बनाउँदै लगेको छ । जुलाईमा कोरोना संक्रमितको संख्या बढेपछि सरकारले मास्क लगाएर मात्रै सार्वजनिक स्थलमा जान पाइने नियम लागू गरेको छ ।

यस्तै, स्पेनले ४ मेदेखि लकडाउन खुकुलो बनाएको थियो । जुलाईमा केही स्थानमा पुनः संक्रमित देखिएपछि दुई हजार सैनिक परिचालन गरेर सरकारले कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ गरेको थियो । भौतिक दूरी र मास्क अनिवार्य गरिएको छ भने विद्यालय खोल्ने कि नखोल्ने भन्ने बहस जारी छ । क्याटलेनिया, म्याड्रिडलगायत सहरमा मास्क र भौतिक दूरीमा कडाइ गरिएको छ ।

जर्मनीमा पनि लकडाउन क्रमशः खुकुलो हुँदै छ । अप्रिलदेखि लकडाउन खुकुलो भएको जर्मनीमा मेदेखि भौतिक दूरीसहितका सावधानी अपनाएर विद्यालय खोलिएको छ । फुटबल प्रतियोगिता आयोजना भइरहेका छन्, तर खेल मैदानमा दर्शकलाई निषेध गरिएको छ । सार्वजनिक यातायात÷स्थलमा मास्क नलगाए जरिवाना तिर्नुपर्छ ।

इटलीमा ७ मार्चदेखि सुरु लकडाउन मेदेखि खुकुलो भएको छ । भौतिक दूरी र फेस मास्क अनिवार्य गर्दै रेस्टुराँ, संग्रहालय, सैलुन र पर्यटकीय क्षेत्र खुला गरिएको छ । तर, संक्रमित संख्या पुुनः बढेपछि १७ अगस्टदेखि रेस्टुराँ, क्लब र सार्वजनिक स्थल मध्यरातदेखि बन्द हुन थालेका छन् । बिहान ६ देखि साँझ ६ बजेसम्म सार्वजनिक स्थलमा मास्क अनिवार्य गरिएको छ ।

बेल्जियममा स्कुल, बजार, संग्रहालय र चिडियाखाना खुला छन् । तर, मास्क र भौतिक दूरी अनिवार्य गरिएको छ । खेलकुद र धार्मिक गतिविधि खुला भएका छन् । सैलुन, ब्युटिपार्लरलगायत व्यवसाय खुलेका छन् । कुनै पनि कार्यक्रममा दुई सयजनाभन्दा बढी सहभागी हुन रोक लगाइएको छ । ब्रसेल्समा १२ अगस्टदेखि मास्क अनिवार्य गरिएको छ ।

नेदरल्यान्ड्स जुलाईदेखि क्रमशः खुल्दै गएको छ । सेप्टेम्बरदेखि खोल्ने भनिएका सार्वजनिक स्थलहरू जुलाईदेखि नै खुला भएका छन् । उत्तरी नेदरल्यान्ड्सका विद्यालयहरू १७ अगस्टदेखि खुला भएका छन् । कोरोना संक्रमितको संख्या बढेमा स्थानीय अधिकारीहरूले सिनेमा हल, संग्रहालय र क्याफे १४ दिनका लागि बन्द गर्न र आवश्यक परे कफ्र्यु लगाउन सक्ने अख्तियारी सरकारले दिएको छ । पोर्चुगल र ग्रिसमा पनि लकडाउन खुकुलो हुँदै छ ।

(एजेन्सीहरूको सहयोगमा)