अन्तर्जातीय विवाह गरेकी महिलालाई बाबुको मृत्यु संस्कारमा विभेद
विश्वकर्मा थरका युवासँग विवाह गरेकी केराबारी गाउँपालिका–६ अमृतचोककी २९ वर्षीया अञ्जु पुरी दर्नाललाई माइती पक्षले बाबुको अन्तिम संस्कारमा सँगै सहभागी हुन रोक लगाएका छन् । ‘सानो जात’सँग विवाह गरेको भन्दै बाबुको मृत्यु संस्कारमा माइती पक्षले सँगै सहभागी हुन नदिएका हुन् ।
‘जात फालेको...’ भन्दै माइतीले सँगै मृत्यु संस्कार गर्न नदिएपछि सञ्जु माइतीघरको बरन्डामा अलग्गै ढिकुरो बनाएर बाबुको किरिया बसेकी छिन् । तर, घिमिरे थरका केटासँग विवाह गरेकी अञ्जुकी बहिनी गंगामायालाई भने माइती पक्षले सगोलमै मृत्यु संस्कारमा सहभागी गराएका छन् । विश्वकर्मासँग विवाह गरेर आफूले कुनै गल्ती नगरेको र कानुनले पनि जातीय छुवाछुतलाई अपराध मानिसकेकोले सगोलमै बुबाको किरिया बस्न पाउनुपर्ने अञ्जु र उनका श्रीमानको माग थियो । तर, माइती पक्षले सानो जातको भएर ठूला कुरा नगर्न र आफ्नै समुदायको पुरोहित बोलाएर किरिया गराउन भनेको अञ्जुको भनाइ छ ।
जातीय विभेद र छुवाछुत गर्नु कानुनतः अपराध भएको भनी सम्झाउँदा पनि माइती पक्षले कुल, वंश, परम्परा भन्दै सगोलमा सहभागी नगराएको उनले दुखेसो गरिन् । बरु घरकै बरन्डामा अलग्गै ढिकुरो र अर्कै पुरेत बोलाएर किरिया गर्न दबाब दिएको अञ्जुको भनाइ छ ।
०६९ सालमा पाँचथर फिदिम नगरपालिका– १४ का सुवास दर्नाल विश्वकर्मासँग अञ्जु पुरीले अन्तर्जातीय प्रेमविवाह गरेकी थिइन् । विवाहपछि अञ्जु श्रीमान् र एक छोरीसँगै काठमाडौंमा बस्दै आएकी थिइन् ।
उनका बुबा शमशेर पुरीले अन्तिम अवस्थामा छोरी–ज्वाइँको मुख हेरेर मर्छु भनेर बोलाउन लगाएका थिए । त्यसैले अञ्जु लकडाउनको समयमा पनि जोखिम मोलेर बुबाको मुख हेर्न श्रीमान् र आठ वर्षीया छोरीसँगै माइती हिँडेकी थिइन् । तर, बाटोमा आउने क्रममै २९ जेठमा बाबुको मृत्यु भएको अञ्जुले बताइन् । बुबाको मृत्यु भएपछि माइती पक्षले ‘अब तिमीहरू आउनुपर्दैन, कोरोना सर्छ फर्क भनेर फोनबाटै माइत आउन रोकेको उनले बताइन् । उनी आरडिटी परीक्षण गरेर मात्रै माइती गएकी थिइन् । उनी १ असार साँझ केराबारीस्थित माइती घर पुगेकी थिइन् । तर, माइती पक्षले अञ्जु, श्रीमान् सुवास र छोरीलाई सानो जातको भनेर घरभित्र पस्न नदिई बाहिरै मृत्यु संस्कार गराइरहेका छन् ।
वडाध्यक्ष उपेन्द्र लुंगेलीले अञ्जु र उनका श्रीमानलाई बाबुको मृत्यु संस्कारका लागि माइत आउन सहयोग गरेको बताए । तर, उनीहरूमाथि जातीय विभेद भएकोबारे बिहीबार मात्रै जानकारी पाएको बताए । थप जनाकारी शुक्रबार दिने उनको भनाइ छ ।