साँफेबगर नगरपालिका–३ डिग्रेनीकी पार्वती बुढा रावतको छाउगोठमै मृत्यु प्रकरणमा जिल्ला अदालत अछामले जेठाजु छत्र रावतलाई ४५ दिन कैद फैसला सुनाएको छ । बुहारीलाई छाउगोठ बस्न बाध्य बनाएको अभियोगमा न्यायाधीश नवीनकुमार जोशीको इजलासले छत्रलाई दोषी ठहर गरेको हो । 

तर, फौजदारी कार्यविधि संहिताको दफा १५५ अनुसार उनी बिहीबारै ६ हजार नगद जरिवाना बुझाएर कैदमुक्त भएका छन् । सो दफाअनुसार एक वर्षभन्दा कम कैद सजायको हकमा नगद जरिवाना बुझाए कैद छुट हुने व्यवस्था छ । मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ को दफा १६८ को उपदफा ४ बमोजिम ४५ दिन कैद फैसला गरिए पनि फौजदारी कार्यविधि संहिताको व्यवस्थाअनुसार नगद जरिवाना बुझाएर घर फर्किएको न्यायाधीश जोशीले बताए । 

२१ वर्षीया पार्वतीको १५ मंसिरमा छाउगोठमै मृत्यु भएको थियो । घटनाको चार दिनपछि १९ मंसिरमा छत्रलाई प्रहरीले पक्राउ गरेर मुद्दा चलाएको थियो । त्यतिवेला पार्वतीका श्रीमान् र सासूससुरा रोजगारीका सिलसिलामा भारतमा रहेकाले सबैभन्दा नजिकको अभिभावकका रूपमा उनी पक्राउ परेका थिए । प्रहरीले उनलाई हिरासतमा राख्यो । तर, अदालतको थुनछेक बहसका क्रममा उनले हिरासतबाहिरै बसेर अनुसन्धानमा सहयोग गर्ने कबुल गरेपछि २५ दिनको हिरासत बसाइपछि १५ हजार धरौटीमा छुटे । 

अदालतले ४५ दिनको कैद फैसला गरेकोमा हिरासत बसेको २५ दिन कटाएर बाँकी २० दिनको दैनिक तीन सयका दरले ६ हजार जरिवाना असुल गरेको हो । जरिवाना बुझाएर छत्र घर फर्किएको जिल्ला प्रहरी प्रमुख डिएसपी दीपक भारतीले बताए । 

नेपालमा यसअघि छाउ बार्ने चलनसँग जोडिएर कुनै पनि मुद्दा परेको तथा कानुनी कारबाही भएको रेकर्ड छैन । सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशका विभिन्न जिल्लामा महिनावारी हुँदा छाउगोठमा बसेकै कारण महिला तथा किशोरीको ज्यानसमेत गएपछि सरकारले कानुन कार्यान्वयनमा कडाइ गरेको छ । 

पार्वतीको मृत्युपछि नै अछाममा जनप्रतिनिधि र स्थानीय प्रशासनले छाउगोठ भत्काउने अभियान सुरु गरेका छन् । छाउ बार्न छाउगोठ बसे–नबसेको निगरानी गरिरहेका छन् । छाउगोठ, ओडार वा पालमुनि छाउ बार्न बसे–नबसेको बुझ्न प्रहरीले हरेक राति गाउँमा गस्तीसमेत गरिरहेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी भोजराज श्रेष्ठले बताए । अहिले अधिकांश महिला छाउ हुँदा घरभित्रै बस्ने गरेको उनको दाबी छ । 

तत्कालीन महिला तथा बालबालिका कार्यालयले ०७३ मा गरेको घरधुरी सर्वेक्षणअनुसार अछाममा साढे ३२ हजार बढी छाउगोठ रहेको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको थियो । तर, पछिल्लो समय प्रहरी सक्रियतामा दुई हजार नौ सय ४४ र स्थानीय आफैँले ६ सय २० गरी तीन हजार पाँच सय ६४ छाउगोठ भत्काइएको छ ।